essay filipino at mga katutubong wika

Dagdag Kaalaman
Magandang Balita
Panitikan at Kultura
Entertainment

Filipino at mga Katutubong Wika: Wika ng Kapayapaan, Seguridad, at Ingklusibong Pagpapatupad ng Katarungang Panlipunan

BUWAN NG WIKA 2023

Bakit hindi pwedeng sa Capas, Tarlac RTC dinggin ang kaso ni Alice Guo

Administrasyon ni pbbm nakatanggap ng ‘good’ +40 rating, kalusugan food truck, umarangkada sa aroma, sen zubiri nagpasalamat sa hawak kamay foundation na binuo ng kanyang anak na si adriana.

SA napakaraming bansa sa mundo, bukód tanging Pilipinas lámang ang may nakalaang gintong panahon taón-taón upang gunitain, pahalagahan, at alayan ng pagdakila ang wikang Pambansa. Ang gawaing itó ay pinasimulan ni dating Pangulong Ramon Magsaysay noóng Marso 26,1954 sa bisa ng Proklamasyon Blg. 12 na nagtatadhana sa pagdiriwang ng linggo ng wika tuwing Marso 29 – Abril 4 bílang pagbibigay parangal sa kaarawan ni Francisco Balagtas na isa sa mga nagbigay prestihiyo sa wikang Tagalog. Subalit makalipas lámang ang mahigit isang taón, noóng Setyembre 12, 1955, sa bisa ng Proklamasyon Blg. 186 ay pinalitan ang petsa ng pagdiriwang ng linggo ng wika tungong Agosto 13-19 bílang pagbibigay-pugay sa kaarawan ni dating Pangulong Manuel L. Quezon na malaki ang naging hirap tungo sa pagkakaroon natin ng Wikang Pambansa.

Ang mga batas na nabanggit ang siyang dahilan kung bakit nakalakihan na nating lahat ang pagdiriwang ng Linggo ng Wika magmula elementarya hanggang kolehiyo na mas pinaigting pa ni dating Pangulong Fidel V. Ramos noóng 1997 sa bisa ng Proklamasyon Blg. 1041 na nagtatakda sa buóng buwan ng Agosto taón-taón bílang Buwan ng Wika kalakip ang tagubilin sa iba’t ibang sangay at tanggapan ng pamahalaan partikular na sa mga paaralan na ipagdiwang ang naturang okasyon sa pamamagitan ng mga gawaing kababakasan ng kalinangan ng lahing Pilipino.

Filipino at mga katutubong wika

Ang tema ng Buwan ng Wika 2023 ay pagkilala sa katotohanan ng pagiging linguistically diversed ng Pilipinas na pinatutunayan ng pag-iral ng napakaraming wika na ayon kay Emma Santos-Castillo ng Pamantasang Normal ng Pilipinas at Linguistic Society of the Philippines (2008) ay nasa “70 to 120 languages/dialects depending on who is counting and what criteria are used for counting.” Para sa Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) nasa 134 ang bílang ng mga wika sa bansa kasama ang Filipino Sign Language (FSL) sa bisa ng Batas Republika Blg. 11106 na kapuwa kinikilala sa Early Years Act (Batas Republika Blg. 10410) at ng Enhanced Basic Education Act (Batas Republika Blg. 10533).

Ang pag-iral ng dibersidad pangwika sa Pilipinas ay indikasyon ng pagkakaroon nitó ng isang masiglang linguistic ecosystem. Nakamamangha kung paano napanatiling buháy at matatag ng ibá’t ibáng pangkat etniko sa bansa ang kani-kanilang ugnayang kultural sa kabila ng katoto- hanang dumaan itó sa napakahabang yugto ng pananakop ng mga Español (333 taón), Americano (halos 50 taón), at mga Japones (humigit-kumulang 5 taón).

Ang mga wika sa pagtataguyod ng kapayapaan

Ang kapayapaan, katarungan, at pagpapalakas sa mga institusyon ang isa sa dakilang tunguhin ng Sustainable Development Goal ng United Nations (UN) na may lunggating maging malaya ang mamamayan saan mang panig ng mundo laban sa lahat ng uri ng karahasan at magkaroon ng kapanatagan anuman ang kanilang lahi, pananampalataya, at oryentasyong pangkasarian. Kinikilala ng UN na “Ang mataas na antas ng karahasan at kawalang-seguridad ay may mapaminsalang epekto sa pagsulong ng isang bansa. Ang mga karahasang seksuwal, krimen, pagsasamantala, pagpapahirap ay laganap sa mga lugar na may kaguluhan at walang umiiral na batas.”

Anupa’t napakahalaga ng pagtutulungan ng bawat pamahalaan, mga samahang sibiko, at iba’t ibang komunidad tungo sa pagtatamo ng pangmatagalang solusyon sa mga kaguluhan at kawalan ng kapanatagan o seguridad. Binigyang-diin pa ng UN na Strengthening the rule of law and promoting human rights is key to this process, as is reducing the flow of illicit arms, combating corruption, and ensuring inclusive participation at all times.

Ang mga wika sa pagtataguyod ng seguridad

Mabisang maipararating sa taumbayan ang kahandaan sa pagharap sa anumang sakuna kung ang bawat pabatid o komunikasyon ukol dito ay nasa wikang gágap at madaling nauunawaan ng publiko. Mahalaga itó sa pagbibigay katuparan sa The National Disaster Risk Reduction and Management Plan NDRRMP 2011–2028 na “adopt a disaster risk reduction and management approach that is holistic, comprehensive, integrated, and proactive in lessening the socio- economic and environmental impacts of disasters including climate change, and promote the involvement and participation of all sectors and all stakeholders concerned, at all levels, especially the local community.”

Hinggil sa usapin ng seguridad o kaligtasan, kasalukuyan may mga nakahaing panukalang batas sa Senado ng Pilipinas gaya ng:

1) Senate Bill No. 859: An Act Requiring Disaster-Related Information to be Stated in Accessible Language to Ensure Public Understanding Thereof to Protect Public Health and safety ni Senador Ramon Revilla Jr.

2) Senate Bill No. 834: An Act Requiring Disaster-Related Information to be Stated in Accessible Language to Ensure Public Understanding Thereof ni Senadora Loren Legarda

3) Senate Bill No. 680: An Act Requiring Disaster-Related Information to be Stated in Accessible Language to Ensure Public Understanding Thereof to Protect Public Health and Safety ni Senador Jinggoy Estrada

4) Senate Bill No. 275: An Act Mandating the Language Accessibility of Disaster- Related Information ni Senador Lito Lapid

Mahalaga ang nabanggit na mga panukalang batas para sa pagtitiyak ng pagpapahusay ng serbisyo publiko at pagtataguyod sa kaligtasan o seguridad ng publiko sa panahon ng trahedya o sakuna at hangad ng KWF ang pagiging ganap na mga batas ng mga nabanggit.

Ang mga wika sa ingklusibong pagpapatupad ng katarungang panlipunan

Ang katarungang panlipunan ay nangangahulugan ng pagkakaroon ng sapat na representasyon ng lahat ng mamamayan sa dominyo ng batas na para kay dáting Pangulong Quezon ay nangangahulugan ng pag-akdâ o pagbalangkas ng mga panukalang batas at kapasiyahang súkat makita sa mga batas na kasalukuyang umiiral, at nang sa ganito’y maisaayos at malunasan ang mga katiwalian at kaapihang nananaig pa sa bayan. Ganito rin ang patuloy na panawagan sa likod ng tinaguriang Magsaysay Credo mula kay dating Pangulong Ramon Magsaysay na “Those who have less in life should have more in law.” Sadyang napakabigat at hindi na puwedeng basta na lamang ipagwalang-bahala ng pamahalaan ang pagbibigay lunas sa mga suliraning kinakaharap ng bansa lalo’t binanggit nina Yeban at Corcega (2005) na “One phenomenon in today’s politics is the increasing incapacity of governments to address adequately economic and social problems. Political powers traditionally exercised by governments dominated by few elite are now seen as indicative of bad governance”.

Sa kasalukuyan may mga nakahaing panukalang batas sa Kongreso at Senado ng Pilipinas na naglalayong bigyang ng aktibo at malawak na representasyon at partisipasyon ang mamamayan gaya ng:

1) House Bill No. 4902, “An act requiring the use of plain writing in all government documents to enhance citizens’ access to government information and services and for other purposes” ni Kongresista Gus S. Tambunting

2) House Bill No. 5418, “An act to enhance citizens’ access to government information and services by establishing a system in which government documents issued to the public must be written in plain language and translated to the local language or dialects if necessary, and for other purposes” ni Kongresista Patrick Michael D. Vargas

3) House Bill No. 5465, “An act requiring the use of plain language in all government issued public advisories, notices, announcements and similar documents intended for public dissemination and distribution” ni Kongresista Ernesto M. Dionisio Jr.

Mahalagang maipaunawa sa sambayanan na ang Filipino at mga katutubong wika ay mabisang kasangkapan upang maipahayag ng isang Pilipino ang kaniyang katangian at identidad partikular sa usapin ng pakikipagkapuwa na makatutulong upang maabot ang pambansang kaunlaran na pakikinabangan ng buóng sambayanan sa lahat ng aspekto ng lipunan kabílang ang hanapbúhay, edukasyon, siyensiya, ekonomiya, atbp.

Ang paggamit ng wika ay dapat palaging nakaangkla sa usapin ng kapuwa upang matamasa ang ninanais na pag-unlad na masaklaw o ingklusibo sapagkat kasama ang maka-Pilipinong konsepto ng kapuwa kabilang ang pakikitungo, pakikisalamuha, pakikilahok, pakikibagay, pakikisama, pakikipagpalagayang-loob, pakikisangkot, at/o pakikiisa.

Ang ibon bílang pangunahing sagisag sa poster ng BnW 2023

Napakahalaga sa ingklusibong pag-unlad at pagpapatupad ng katarungang panlipunan ang pagbibigay-priyoridad sa agrikultura sapagkat sa sektor na itó nagmumula ang pagkaing pinagsasaluhan sa hapag ng pamilyang Pilipino. Itó rin ang pangunahing kuhanan-salukan ng materyales na nagsisilbing sangkap sa pagbuo ng produkto ng iba’t ibang industriya. Importante ang masiglang agrikultura sa masiglang ekonomiya ng bansa kayâ para sa taóng itó ay naglaan ang pamahalaan ng PHP42,844,114,000 pondo sa ilalim ng 2023 General Appropriations Act (GAA) sa hangaring lalo pang pasiglahin ang agrikultura at gawin itóng pangunahing tagapagtaguyod ng kaunlaran at kabuhayan sa bansa. Ayon pa sa Kagawaran ng Badyet at Pamamahala (2023):

Kasama sa mga programang ito ng Department of Agriculture (DA) ang National Rice Program, National Corn Program, National Livestock Program, National High-Value Crops Development Program, Promotion and Development of Organic Agriculture Program, at National Urban and Peri-Urban Agriculture Program. Layon ng mga nasabing programa na tugunan ang food security o sapat na suplay ng pagkain at kahirapan, at makamit ang sustainable growth sa pagpapaigting ng farm income at productivity.

Kailangan ng sambayanan ang maigting na pagbibigay-priyoridad ng mga mambabatas sa Kongreso at Senado na puspusang isulong ang country side development tulad ng pagpapatayo ng mas maraming paaralan, paglulunsad ng mga gawaing pangkabuhayan o cottage industries sa kanayunan, pagpapatayo ng irigasyon at farm to market roads, mga impraestrakturang gaganyak sa mga mámumuhunán gaya ng telecommunication system upang mapasigla ang kabuhayan sa mga lalawigan. Sa ganitong paraan, hindi na kailangang mandayuhan sa kalakhang Maynila ng maraming Pilipino at lumayo sa kanilang mga mahal sa búhay para lámang may mapagsaluhan sa hapag ang pamilyang Pilipino.

Ang pagpapaunlad sa mga kanayunan ay hindi lámang nangangahulugan ng pagsulong ng lokal na ekonomiya kundi mabisang daan itó sa pagbubuklod o solidaridad ng bawat pamilya sa loob ng bawat komunidad-wika. Isipin na lámang natin ang laki ng naisasakripisyo ng isang angkan sa tuwing ang isa sa mga kasapi nitó o mismong ang buong pamilya ay mandarayuhan dahil sa ekonomikal na pagsasaalang-alang. Ano ang garantiya o pagtitiyak na madadala nila sa pook na lilipatan ang kanilang kultura, nakagawiang ugnayang panlipunan, at ang wikang siyang bantayog ng kanilang etnisidad?

Kung bakit kailangang patatagin ang media literacy sa mga magulang

Pinag-usapan namin paano kung nagpapatuloy ang pag-ibig, ‘ang daigdig ng bata ay hindi sanrio na kulay-pink’: ilang tala sa panitikang pambata ayon kay rov, medical mission sa las piñas pinangungunahan ni sen villar, sen pia cayetano suportado ang athlete’s dorm pero handang harapin ang uaap tungkol sa eligibility issue ng mga atletang estudyante, sen tolentino ipinaliwanag kung bakit inilipat ang arraignment ni alice guo sa valenzuela, sen pimentel: ano ba ang role ng ovp, aasa ba tayo sa ofw.

Mga Sanaysay Tungkol sa Wika (15 Sanaysay)

Tuwing Agosto ay ipinagdiriwang ang “Buwan ng Wika” sa buong Pilipinas. Aming kinalap at pinagsama-sama ang ilan sa mga halimbawa ng sanaysay tungkol sa wika na maaring makatulong sa ating lahat upang mas lalo pang mahalin at pahalagahan ang ating wika. Mayroong mga halimbawa ng pormal at di-pormal na uri ng sanaysay na nakapaloob dito. Hangad namin na makatulong sa inyo ang koleksyong ito.

Maligayang pagbabasa!

SEE ALSO: Mga Tula Tungkol sa Wikang Filipino

Mga Halimbawa ng Sanaysay Tungkol sa Wika

Kahalagahan ng wikang filipino, sanaysay tungkol sa wikang mapagbago, filipino: wika ng karunungan, sanaysay tungkol sa wika, isang pasasalamat sa wikang filipino, wika mo. wikang filipino. wika ng mundo. mahalaga, wikang filipino: kahapon, ngayon at bukas, wikang filipino: wikang panlahat, ilaw at lakas, sa tuwid na landas, wikang pambansa-filipino, filipino: wikang pambansa, filipino wikang mapagbago, ilang pananaw tungkol sa pananalitang “taglish”, palaganapin natin ang wikang pilipino sa buong mundo, ang wika ng karunungan, pagpapahalaga sa wika.

Akda ni J galing sa sanaysay-filipino.blogspot.com

Malinaw na ang wika ay isang mahalagang kasangkapan na ginagamit upang maiparating ang mga nasasaloob na ideya at damdamin ng isang tao. Hindi lamang ito isang paraan ng pakikipag-usap niya sa kapwa kundi ginagamit din niya upang makipagkaibigan, makipagtalakayan at maibahagi ang kanyang iba’t ibang opinyon at kaisipan. Sa buong kasaysayan, maraming mga bagay, sitwasyon at pangyayari na tumutukoy sa kahalagahan ng wika sa mga tao, sa kanyang kapaligiran at higit lalo na sa kanyang bansa.

Ang wika ay hindi lamang kumakatawan sa isang tao. Ito ay hindi lamang isang sasakyan para sa pagpapahayag ng mga sariling saloobin, opinyon, mga personal na obserbasyon at halaga ng kanyang mga katangian bagkus ay isang sisidlan na siyang nagpapahayag ng mga aspeto ng isang komunidad o bansa. Ang wika ay kumakatawan din sa pangunahing pagpaparating sa iba ng panlipunang pagkakakilanlan. Sa maikling salita, ang wika ay tumutulong na mapanatili ang mga damdamin ng kultura, sining at pagkabansa ng isang bayan.

Ang wikang Filipino, na siyang pambansang wika sa Pilipinas ay ang wikang ginagamit sa lahat ng sulok ng bansa. Ito ang nagsisilbing sinturon upang maitali ang mga mamamayan upang maging isa sila sa kanilang mga diwa, pangarap at kalsadang tinutugpa. Mahirap na isipin kung walang sariling wika na magiging daan upang magkabuklod-buklod ang mga hiwa-hiwalay na isla ng Pilipinas. Maaaring magdulot ito ng mga kaguluhan at hindi pagkakaunawaan.

Kahit na sa anumang anyo, sa pamamagitan man ng pagsusulat o pagsasalita, ang wika ang pinakamabisang paraan upang maihatid ang mga kaisipan at mapanatili sa madaling hakbang ang kasaysayan at mga tala ng mga sinaunang Pilipino. Sa ganitong pagkakataon, malalaman ng mga kasalukuyang mamamayan ang mga hakbangin na ginawa noong una upang maituloy ito sa mabuting paraan at maiwasan ang mga hindi magagandang pangyayari noon. Ito ang ilaw na magiging tanglaw ng mga Filipino upang mapabuti pa ang mga gawain. Ito rin ang magsisilbing lakas upang maisakatuparan ang mga naudlot na pangarap noong simula pa.

Sa paglipas ng panahon, mapatutunayan na ang wika ang siyang pinakamahalagang sandata upang maiparating ng isang bansa sa kanyang mga mamamayan ang mga pangyayari, kasaysayan at bahagi ng ekonomiya nito. Gayundin naman na ang wika ang siyang sentro ng mga mamamayan upang maihugos sa kanilang pamahalaan ang kanilang mga hinaing.

Naipadarama ng isang tao sa pamamagitan ng kanyang sariling wika ang kasidhian ng kanyang damdamin, ang lalim ng kanyang pagkatao, ang katangian ng kanyang ginagalawang kapaligiran, ang lawak ng kanyang kultura at sining, ang kabihasaan niya sa anumang larangan at ang katotohanan ng kanyang pag-iral. Sa kabuuan, ang wika ang nagsisilbing kaparaanan upang maging isang ganap na tao ang isang tao at maging isang ganap na bansa ang isang bansa.

Galing sa liryko.blogspot.com

Ang Wikang Filipino ay isa sa mga kayamanang ating natanggap mula pa sa ating mga ninuno. Ito ang nagsisilbing instrumento para sa pambansang pagkaka unawaan at tulay sa magandang ugnayan. Bilang isang mamamayan ng bansang Pilipinas at matatag na Pilipino ang ating sariling wika ay regalong dapat pakaingatan para na rin sa mga susunod pang mga henerasyon. Ugaliin itong gamitin at ipagmalaki saan man tayo makarating. Laging pakatandaan na ang wika ang sumisimbolo sa ating pagka Pilipino.Ano ba ang napapansin mo sa ating sariling wika? marami na bang mga nagbago? ano ba ng naidudulot sayo ng ating wikang Filipino? Ang pagbabago ay kailanman hindi natin maiiwasan bagkus gamitin itong tama na magdudulot ng positibong resulta.

Mapapansin natin sa ating kapaligaran na bawat araw ay napakaraming mga pagbabagong nagaganap maging sa ating mga sarili merong mga pagbabagong nangyayari. Ang pagbabago ay hindi masamang bagay marahil minsan ito ay nagdudulot ng masamang resulta pero kadalasan naman ay maganda ang kinalalabasan.Kagaya ng ating sariling wika and wikang Filipino ito ay sinasabing wikang mapagbago na kung saan maraming mga magagandang naidudulot sa bawat isa sa atin kagaya na lamang ng mas nauunawaan natin ang ating mga kausap at mas naipapahayag nating mabuti ang ating mga nararamdaman at gustong sabihin sa ating kapwa. Iilan lamang yan sa mga mabuting epekto ng palaging pagamit ng ating wika.

Laging ugaliing gamitin ang ating wika sa magagandang bagay at huwag itong abusin. Dahilan na rin ng mabilis na paglipas ng panahon marami ng mga pagbabagong naganap sa wikang Filipino kagaya ng mga nadagdag na mga salita at mga salitang hango sa wikang Ingles. Ang wika ay isa sa napakahalang aspeto upang maging maunlad ang isang bansa at ito ang siyang sumisimbolo sa ating pagkakakilanlan. Gamitin ito ng wasto at tama at mahalin para na rin sa bawat isa sa ating mga Pilipino.

Akda nina Ricalyn Bitancor, Allana Marie Galeos, Trisha Amor Canadalla, Jessel Mae Hortel, Narel Bonotan, Apple Jane Anta, Justin Eleda, at Almie Jane Romanillos galing sa filipinowikangkarunungan.blogspot.com

Bakit nga ba ginagamit natin ang Wikang Filipino? Bakit nga ba ito ang ugat ng karunungan nating mga Pilipino ? Sa sanaysay na ito malalaman natin ang gamit at importansya nito sa ating mga Pilipino.

Ang Filipino, ang pambansang wika ng Pilipinas, ginagamit natin ito sa pagkakaroon ng mabisang komunikasyon sa iba’t ibang panig ng Pilipinas. Napakahalaga ng wikang ito sapagkat ito ang pinakapangunahing instrumento nating mga Pilipino na maipahayag ang ating damdamin, saloobin, kaisipan, opinyon at iba pa. Ang pagkatuto ng Wikang Filipino ay isa rin sa instrumento upang tayo ay magkaintindihan at makakalap ng mga impormasyon tungo sa maunlad na pagkakaisa.

Hindi lahat ng Pilipino ay may kakayahang gamitin ito sa mas malalim na paraan pero maaari pa rin nating makasalamuha ang ating kapwa Pilipino dahil tayo ay nasa modernong panahon, marami nang teknolohiya tulad ng telebisyon, radyo at mga social networking sites na maaaring maging instrumento para sa mas madaliang pag-unawa sa wikang ito.

Hindi tayo makakatuklas at makakagamit ng ibang wika hanggang sa hindi natin lubusang tatanggapin ang sariling wika natin. Ang pagiging marunong sa Wikang Filipino ay hindi lamang para sa ating komunikasyon kundi para rin sa ating ekonomiya. Alam nating lahat na maraming turista sa ibang bansa ang pumupunta sa Pilipinas para makita kung gaano kaganda ang ating bansa. Marami tayong nakukuhang kaalaman sa kanila lalong-lalo na sa kanilang wika. Gayundin tayo, natuturuan rin natin sila ng mga salita na isinalin sa Wikang Filipino at dahil dito mas pinapatibay pa natin ang ating komunikasyon at relasyon sa kanila at higit sa lahat naibabahagi natin ang ating kaalaman na nagbigay naman sa kanila ng karunungan sa paggamit nito para sa mabisang komunikasyon.

Higit sa lahat, ginagamit natin ang wikang ito upang maipakita natin sa iba na tayo ay Pillipino at tayo ay taas noo’ng pinagsisigawan na tayo ay mamamayan ng bansang sinilangan. Ito ang nagpapaalala sa atin na sa kabila ng imperyalismo ng ibang bansa sa panahon ng kanilang pananakop ay nanatili tayong tapat sa ating bansa hanggang sa nakamit natin ang ating kalayaan. Ito rin ang nagpapaalala sa atin na dapat nating respetuhin ang mga bayani ng bansa noong unang panahon na nag buwis ng kanilang buhay para sa kalayaan natin. Ang kalayaang gawin ang nararapat sa ating bansa at ang makamit ang karapatang pantao. Wikang naging instrumento sa pagkakaroon ng magandang edukasyon at mabisang komunikasyon. Wikang sumisimbolo sa ating pagka-Pilipino. Wikang nagpapaunlad sa ating ekonomiya. Ang Wikang Pambansa. Ito ang Wikang Filipino.

Galing sa sanaysay-filipino.blogspot.com

Kung wala ang wika, paano kaya magkakaintindihan ang mamamayan, paano kaya mapabibilis ang pagsulong ng kaunlaran at paano kaya mapalalapit ang tao sa isa’t isa? Sa bawat isang tanong at marami pang kasunod na katanungan, hindi sapat ang senyas, drowing, ang kulay, ang krokis, ang ingay o anumang paraang maaaring likhain ng tao upang matugunan ang lahat ng mga katanungan. Sa lahat ng ito, kailangan ng tao ang wika.

Kahit na anumang anyo , pasulat o pasalita, hiram o orihinal, banyaga o katutubo, wika ang pinakamabisang sangkap sa paghahatid ng diwa at kaisipan at sa pagpapanatili sa madali o mahabang panahon ng mga naliko na tala, pangkasaysayan o pampanitikan, pampolitika at panlipunan, pansimbahan o pangkabuhayan at maging sa larangan ng siyensya o ng iba pang displina. Maging ang kultura ng isang panahon, pook o bansa ay muling naipahayag sa pamamagitan ng wika.

Naipadarama ng wika ang sidhi ng damdamin, ang lalim ng lungkot, ang lawak ng galak, ang kahalagahan ng katwiran, ang kabutihan ng layunin, ang nakapaloob na katotohanan sa isang intension, ang kaibuturan ng pasasalamat at paghanga at ng iba pang nais na iparating ng sinuman.

Wika pa rin ang pinakamahalagang sangkap sa anumang paraan ng mabisang pakikipagtalastasan at komunikasyon.

Akda ni Rose Vida Ann B. Arocha galing sa markjan-markjan.blogspot.com

Ang wika ang maituturing na pinakamabisang kasangkapan sa ating pakikipag-komunikasyon sa ating kapwa. Ang wika, pasalita man o pasulat ay magiging sandata natin sa ating pakikihamok sa mga hamon ng buhay. Ang wika ay binubuo ng mga titik at simbulo na kapag pinagsama-sama ay maipapahayag natin ang mga nararamdaman natin sa ating pamilya, kaibigan, o kung sino pa man na kakilala natin.

Ang Pilipinas, bagamat isang archipelago, na binubuo ng 7,107 na mga pulo na mayroong iba’t-ibang diyalekto ay nagkakaroon ng pagkakaunawaan sa pamamagitan ng paggamit ng iisang wika, ang wikang Filipino! Kaya naman kahit may iba’t-ibang kultura, relihiyon at paniniwala sa bawat panig ng Pilipinas, nagkakaisa parin ang bawat mamamayan ng ating bansa sa paggamit ng wikang Filipino.

Sa ating nagbabagong estilo ng mundo ngayon, kung saan masasabi na ang mga bagay ay nagiging “high-technology” na, dapat pa rin nating isaisip ang pagpapahalaga sa ating sariling wika. Oo nga at tama sa ang Ingles ang “Universal Language” at siyang dahilan upang mas masaliksik pa natin at mas maipahayag ang nararamdaman natin sa mga hindi natin kalahi o mga dayuhan. Ngunit hindi ito sapat na dahilan upang ipagwalang bahala na lamang natin ang wikang Filipino. Hindi ba’t bago tayo matuto ng wikang Ingles ay wikang Filipino muna ang una nating natutunan? Na bago pa man tayo makihalubilo sa ibang tao sa loob at labas ng ating bansa ay wikang Filipino ang una nating pinagpakadalubhasaan upang magamit natin sa ating pakikipagkapwa? Kaya huwag naman sana na sa pagbago ng pagdaloy ng panahon ay mabago narin ang ating pananaw sa pagpapahalaga sa paggamit ng wikang Filipino.

Ngunit nakakalungkot man na isipin, marami sa atin lalo na sa mga kabataang kagaya ko ang siya pang lumalapastangan sa ating wika. Kaya naman humihingi ako ng kapatawaran sa ating pambansang bayani na minsang nagwika na, “Ang hindi magmahal sa sariling wika ay higit pa sa hayop at malansang isda.” Kasabay ng pag-unlad ng mundo ang pag-usbong ng ng mga hindi pormal na salita, katulad ng wika na sa lansangan o kalye ma lamang maririnig. Isama mo pa riyan ang mga nauuso naring salita ngayon na ginagamit ang mga salita ng mga nasa ika’tlong kasarian o mga bading, ang “Gay Lingo”. Halimbawa ng mga salita na ito ang “gora mama!” na ang ibig sabihin ay “tara na!” at “echos” na ang ibig sabihin ay “biro lamang!”. Hindi ba’t bukod sa hindi magandang pakinggan ang mga salitang ito ay nagpapakilala din ito kung ng anong klaseng mga tao na ang mayroon sa Pilipinas. Mga mamamayan na imbes na igalang ang sariling wika ay siya pa ang lumalapastangan dito. Ano nga ba ang siyang masasabi nating dahilan kung bakit ang mga Pilipino ay ipinagbabawalang bahala ang maayos na paggamit ng wikang Filipino? Base sa aking obserbasyon, ang masasabi kong isa sa mga dahilan kung bakit hindi nabibigyan ng karampatang pagpapahalaga ang ating wika ay dahil sa pagkakauso ng “Short Message Service” o mas kilala sa tawag na “text”. Isipin ninyo ito, bilang kabataan na mahilig mag-text, mas kaaya-aya para sa akin kung wikang Ingles na paikliin ang aking gagamitin dahil unang-una sa lahat mas matipid ito sa espasyo at mas mabilis gawin. Sa pagtetext din mas laging naaabuso ang wikang Filipino kung saan ang mga kabataan ay laging mga balbal na salita ang ginagamit sa pakikipagkomunikasyon. Ang isa pa sa nakikita kong dahilan ay ang paniniwala ng mga kabataan ngayon na mas “in” ang paggamit ng wikang Ingles. Na mas angat ka sa lipunan kung lagging wikang Ingles ang Iyong gagamitin, kahit “english carabao” iyan!

Sana lamang ay tandaan natin ito, taga Pilipinas tayo, tayo ay mga Pilipino! Kung hindi natin gagamitin, pagyayamanin at pahahalagahan ang sarili nating wika, sino pa ang magpapahalaga dito? Wala ba tayong utang na loob sa sarili nating wika na pagkatapos nating gamitin sa loob ng ating mga tahanan ay siya na lamang natin babalewalain dahil sa pagbabago ng panahon? Huwag naman din sana natin hayaang mawalan ng saysay ang pagpupursigi ng dati nating pangulo na si Manuel Quezon nag awing Pambansang wika ang Filipino. Isa lamang itong paalala, “Wika mo. Wikang Filipino. Wika ng Mundo. Mahalaga!”

Akda ni Jasmin V. Montalbo galing sa markjan-markjan.blogspot.com

Wika. Ano nga ba ang Wika? Ano ba ang kahalagahan nito sa atin? At sa mundong ginagalawan natin? Ano kaya ang mangyayari kung wala tayong wika, Mailalarawan pa kaya natin ang kagandahan ng paligid at maipapakita pa ba natin ang ating galit at nararamdaman?

Ang Wika bagaman maikling salita subalit ang kahulugan at katangian ay napakalawak at napakalalim. Ang kakayahahan nito’y makakapagpapaunlad ng isang tao at bansa, ngunit may kakayahan din itong magwasak kung mali at hindi angkop ang paggamit. Magagawa nitong pagbuklurin at pagsamahin ang isang bansa ay lahing nasa gitna ng sigalot at kaguluhan. Ngunit gaano nga ba natin kakilala at kamahal ang ating sariling wika? Hanggang saan nga ba natin ito kayang ipaglaban?

Ang Pilipinas ay napakapalad, sapagkat nabubuklod tayo ng ating wikang Filipino. Bagaman iba’t iba ang bigkas at punto na inilalapat natin sa ating wika. Hindi maitatangging nalangkapan natin ito ng kakaibang himig. Ang bawat bagsak ng tunog nito ay may kahali-halinang hatid sa ating puso. Nagkaroon tayo ng kasarinlan at kapayapaan dahil sa ating wika. Subalit sa paglaon ng panahon, katulad ng buhangin sa dagat, natatangay tayo ng alon ng pagbabago. Nagpatianod tayo sa pag-unlad ng teknolohiya at siyensya. Sumabay tayo sa mabilis at hindi mapigil na kolonyalismo. Binigyan natin ng mataas na pagkilala ang mga wikang kanluranin at mabilis na pagkadalubhasa dito.

Subalit labis nating nakalimutan ang ating pambansang wika, mas minatamis nating magsalita ng ingles sa pagkakataong maaari naman tayong magtagalog. Hindi ako tumututol, ikinararangal ko na tayong mga Pilipino ay may angking kagalingan sa pagbigkas ng ibang wika. Ngunit nais kong ipabatid na hindi masamang umunlad at sumabay sa yumayabong na kasaysayan. Pero hindi ba’t masarap na habang nagtatagumpay tayo, ang ipinabandila natin ay ang sarili nating wika. Hindi ba masarap na nakikilala tayong mga Pilipino hindi lang sa talento kundi maging sa kultura?

Huwag nating kalimutanang sinabi ng anting pambansang bayani, “Ang hindi magmahal sa sariling wika ay masahol pa sa malansang isda.” Taglayin natin ang pagmamahal at pagpapahalaga sa sarili nating wika, dail ito ang pinakamabisa nating sandata sa ating pagtatagumpay. Ikarangal natin ang ating wika at huwag tayong mapagod na paunlarin at gamitin ito sapagkat ang ating wika ay mahalaga, at ito ang wika ng Mundo, ang wika ng nagpupunyaging Filipino.

Akda ni Glorivel H. Glomar galing sa markjan-markjan.blogspot.com

“Ako’y isang Pinoy!” -mga simpleng salita na may malalim na kahulugan kung lubusang sususriin. Paano nga ba natin mapapatunayan an gating tunay na pagmamalaki bilang isang Pilipino? Kung ating titignan, maraming paraan hindi ba? Sybalit ang pinaka mahalaga ay ang paggamit natin n gating sariling wika. Bilang panimula, nais kong itaning kung batid nga ba natin ang kahulugan ng salitang “wika” ? Ano bang wika ang ginagamit mo? Mahalaga ba angwika sa buhay ng bawat tao? Paano ba ito makakatulong sa pag-abot ng magandang bukas na inaasam ko? Marahil ikaw ay napaisip nang malalim o napabuntong hininga, ngunit hayaan mong bigyan ko ng kasagutan ang mga katanungan sa iyong isipan.

Maraming pagkakataon na hindi sapat ang simbolo, galaw, kumpas at iba pa upang maipahayag ang tunay na kahulugan ng isang bagay. Dito pumapasok ang kahalagahan ng wika – ito ang pangunahing midyum upang maipahayag natin an gating saloobin at opinion ayon sa nilalaman ng ating isip at damdamin sa ating kapwa. Ito ang ginagamit natinsa pang-araw-araw partikular na sa komunikasyon. Kung wala ang wika, paano natin mapapanindigan ang ating mga prinsipyo at paniniwala sa buhay? Hindi ba’t napakahalaga ng wika? Tunay nga naman! Sapagkat sa pamamagitan nito magagampanan natin ang isa sa pangunahing tungkulin dito sa mundong ibabaw at ito ay ang magbahagi ng kaalaman.

Bawat bansa sa dito sa mundo ay may kanya-kanyang wika na ginagamit upang matalos ang malawak na pagkakaintindihan ng bawat isa. Kung ang iba ay may salitang Ingles, Niponggo, Mandarin, Spanish at marami pang iba, dito sa Pilipinas, “Wikang Filipino” ang tawag sa pangunahing wika o “mother language” ng bansa. Ang Pilipinas ay binubuo ng Pitong libo at isang daang mga pulo na pawang pinaghihiwalay ng mga malalaking karagatan dito sa ating bansa. Bawat mga mamamayan sa iba’t-ibang dako ng Pilipinas ay mayroon ding sariling wikang kinagisnan. May kanya-kanyang kultura, wika at paniniwala batay sa lahing kinabibilangan. Maraming salita ang ginagamit sa bansa tulad ng mga sumusunod: Pampango, Waray, Visaya, Cebuano, Ilokano, Bikolano at iba pa. Subalit namumukod tangi pa rin na ang WIKANG FILIPINO ang nagsisilbing buklod ng sangkapilipinuhan upang makamit ang kaunlaran at kaayapaan na ating pinapangarap. Ito ang landas tungo sa pagkakaisa. Wikang Filipino ang daan upang ang galit at poot ay maiwaksi sa ating mga puso at tunay na pagmamahalan ang siyang maghari dito. Hindi pa huli ang lahat, maari pa nating simulan ang nararapat Maniwala, Magtiwala at Umaksyon!

Wika mo! Wika ko! Wika natin ay wikang Filipino! Anuman ang lahi mo. Iba man ang kultura at kulay ng balat ko, Ikaw, Ako, Tayo ay tunay na mga Pilipino! Wikang Filipino ay bukod tangi at nag-iisang wikang Filipino maghahatid ng panibagong pag-asa. Saan mang panig ng mundo ako tumungo. Iba’t-ibang lagi man ang aking makahalubilo. Taas noo kong ipagmamalaki na ang dugong nananalaytay sa akin ay dugong Pilipino. Wkang Filipino: Noon, Bukas ay sa darating na Henerasyon. Wikang Filipino, Hanggang kamatayan ay baon.

Galing sa thefilipinoservant.wordpress.com

Ngayong buwan ng Agosto, ating ginugunita at ipinagdiriwang ang Buwan ng wika bilang pagbibigay ng kahalagahan sa ating wika, ang Filipino at ang kontribusyon nito sa ating mga buhay. Ipinapaalala nito na napaka-importante sa isang bansa na magkaroon ng pambansang wika upang lubos na makilala ang yaman ng ating kultura. Pero ano ba ang kahalagahan ng pagkakaroon ng iisang wika? Paano natin ito maipagmamalaki sa buong mundo ngayong panahon ng globalisasyon? At paano natin ito magagamit upang makamit natin ang pagbabago?

“Ang hindi magmahal sa sariling wika ay higit sa hayop at malansang isda; kaya ating pagyamaning kusa, gaya ng inang sa atin ay nagpala.” Ito ang tanyag na katagang nagmula sa ating pambansang bayani na si Gat. Jose Rizal na nagbibigay kahalagahan sa wika sa buhay ng isang tao. Isang inspirasyonal na kataga at kapupulutan ng aral tungkol sa pagpapahalaga ng wika. Kahit maraming wikang banyaga ang alam na sabihin ni Rizal, hindi niya tinalikuran ang kanyang bansa at pinalagahan ang wikang Tagalog na isa sa mga parating ginagamit ng mga Pilipino noon.

Ang pagkakaroon ng iisang wika ay nangangahulugang nagkakaisa ang mga mamamayan at nagkakaintindihan ang lahat para sa iisang hangarin. Dahil kung hindi pinahalagahan noon na magkaroon ng pambansang wika ay hindi magkakaintindihan at magulo ang pakikipag-komunikasyon at talastasan. Hindi magiging maayos ang buhay kung iba’t-ibang wikang etniko ang dapat nating kabisaduhin. Kaya noon, pinahalagahan ni dating Pangulong Manuel Quezon na magkaroon ng iisang lengwahe upang magkaisa at maipakita sa buong mundo na kung may iisang wika na ginagamit ang isang bansa, nagkakaisa sa iisang hangarin ang mga tao nito. Kaya itinanghal nating ‘Ama ng wikang Pambansa’ si Quezon dahil sa kanyang natatanging limbag sa wika’t panitikan.

Ngayong panahon ng globalisasyon at makabagong teknolohiya, hindi papahuli ang ating wika. Kagaya sa website na Facebook na kung saan ay pwedeng gamitin ang wikang Filipino bilang medium o lengwahe sa pakikipag-komunikasyon at lubos na maintindihan ng mga Pilipinong gumagamit nito kung paano paganahin ito. Hindi rin papahuli ang Twitter na kailan lang ay pwede na sa wikang Filipino. Kamakailan lamang ay naging sikat sa website na YouTube ang isang music video kung saan tampok ang isang banyaga na kumakanta sa wikang Filipino at siya ay si David DiMuzio na lumabas na sa iba’t-ibang programa dito sa ating bansa.

Sa ibayong dagat naman, alam niyo bang may 1.4 milyong tao sa Estados Unidos ang nagsasalita sa wikang Filipino at ito ang pang-apat na lengwahe na parating ginagamit ng mga tao roon. Hindi rin mawawala ang mga bansang may mga OFWs na kung saan natututunan ng mga banyaga kung paano magsalita sa Filipino.

Ngayong pumapasok na ang iba’t-ibang wikang banyaga sa ating bayan, kailangan nating pahalagahan at wastong gamitin ang ating pambansang wika. Ating ipaalam sa kanila na kung nandito ka sa Pilipinas, dapat matuto kang magsalita sa wikang Filipino upang lubos na makilala ang kultura at panitikan ng ating lipunan.

Ang ating wika ay sumisimbolo ng isang bansang matatag at nagkakaisa dahil kung hindi magkaintindihan ang bawat mamamayan nito dahil sa mga pansariling wika, hindi uunlad ang ating bayan at patuloy pa rin sa paglayo ang inaasam nating pagbabago. Kung may iisang wika, magkakaintindihan ang lahat at magkakaroon ng iisang hangarin at ito ay bumangon mula sa mga pinagdaanang problema. Ngayong nasa tuwid na landas na tayo, ating ipagmalaki at ipagbunyi na mayroon tayong iisang wika at ito ang Filipino na daan sa iisa nating hangarin, at ito ang pagbabago sa lipunan. Nawa’y ating gamitin ng wasto ngayong buwan ng wika ang Filipino at taas-noo tayong magsalita sa ating sariling wika!

Akda ni Carla Mae

Mahalaga ba ang wika ng isang bansa? Tinatangkilik mo ba ang iyong sariling wika? Ipinagdririwang mo ba ang iyong sariling wika? Ginagamit mo ba ang sarili mong wika? Ito ang mg tanong na di mawari sa aking isipan. Bilang isang tao binigyan tayo ng isipan ng Panginoon upang gamitin at ipalaganap. Maraming tanong sa isipan ng isang tao, mga tanong na nakakaapekto sa bawat galaw, kilos, at desisyon nito. Sa paaralan nalalaman natin ang kahalagahan ng mga baya-bagay katulad nalang ng wikang pambansa. Ang isang bansa na may sariling wika ay nangangahulugang malaya ito. Ang wika ay isang paraan ng komunikasyon. Dahil sa wika nagkakainindihan ang lahat ng tao. Iba’t-ibang wika sa bawat lugar, komunidad, at bansa. Mahalaga ang wika ng isang bansa katulad ng Wikang Filipino. Ang Wikang Filipino ay sumisimbolo sa kultura ng mga Pilipino kung sino, ano, at meron sila. Ang isang tao na gumagamit ng Wikang Filpino ibig sabihin isa siyang Pilipino pero bakit ang ibang Pilipino ay ikinakahiya ang kanilang sariling wika? Ito ba ang kanilang sinasabing mahalaga at mahal raw nila kanilang sariling wika ngunit kahit gamitin man lamang ito ay di magawa dahil sa mga masasamang ideya,at kuro-kuro na namuo sa isipan ng ibang tao o mga banyaga tungkol sa Pilipino na dahilan na ikahiya nila ang kanilang sariling wika. Nasa atin na ang desison kung magpapaniwala at magpapaapekto tayo sa mga ganitong bagay daahil tayo lamang mga Pilipino ang nakakaalam kung ano ang katutuhanan. Kung mahalaga talaga ang ating Wikang Pambansa gagaamitin natin ito kahit kailan at saan man tayo magpunta.

Si Manuel L. Quezon ang tinaguriang “Ama ng Wikang Pambansa”. Siya ang nangunang maghubog ng Wikang Pammbansa na Wikang Filipino. Marami tayong wika dit sa bansa katulad ng Cebuano, Boholano, Ilocano ,Tagalog, at iba pa. Maram tayong iba’t-ibang wika dahl sa archepilagong hugis ng ating bansa . layu-layo ang mga lugar at isla na bumubuo nito . Hindi madali ang kay Mannuel L. Quezon at iba pangtagapamahala ng gobyerno na pumili at agtalaga n aing sariling Wika dahil maraming hindii desidido at hindi sang-ayon nito. Hanggang nakapagdesisyon n ang madla na nnag magiging Wikan Pambansa ay ang Wikang Filipino.

Tuwing Agosto ipinagdiriwang ang Wikang Filipino. Bilang isang mamamayang Pilipino isa tayo sa mga taong nagdiriwang nito. Bumabalik tanaw tayo sa ating kasaysayan kung paano nabo ang Wikang Filipino. Maraming mga gawain ang bawat paaralan sa pagdiriwang. May iba’t-ibang patimpalak isa isa na rito anng tula, paggawa ng sanaysay, mga sayaw at iba pa. Sa buwang io maas naiintindihan nating mga Pilipino ang kahhalagahan ng Wikang Filipino. Hiindii lamang sa buwan ng Agosto magdiriwang kundi dapat araw-araw dahil ginagami natin ang ating wika bawat segundo. minuto at araw sa ating buhay.

Sabi ng marami an Wikang Ingles ang mas mahalaga kumpara sa Wikang Filipino dahil sa ang Wikang Ingles a ang pangunahing linggwahi nna mmas ginnagamit nga karamihan kait saan man sila maggpunta sa mundo. Pero parra sa akin at sa mg atong mas nakakaiintindi sa kahalagahan ng Wikang Filipino ay ang Wikang Filipino parin ang napakahalaga dahil ito ang sumisimbolo sa ating katauhan bilang isang Pilipino, makakaya nating mapaunlad an ating sariling bansa kahit ang ating sariling wika lamang ang ating gamitin katulad ng bansang Japan. Mas pinahahalagahan nila nag kanilang sariiling wika kasa sa ibang wika kait ganito napapaunllad pparin nila ang kanilang bansa at ngayon isa ang kanilang bbansa sa pinakamaunlad na bansa sa buoong mundo. Sabi pa nga g ating bayani na si Dr. Jose Rizal ” Ang hindi marunoong magmahal sa sariling wika ay higit pa sa malansang isda.” Kaya tayong mga Pilipino pahalagahan natin ang ating sariling wika at mahalin ng buong puso, hindi lamang sa salita kundi sa gawa.

Ang Linggo ng Wika ay ipinagdiriwang tuwing unang linggo ng Agosto kada taon sa Pilipinas. Sinasalamin ng selebrasyong ito ang kahalagahan ng Filipino bilang pambansang wika. Sa bawat taon, ang mga institusyong pang-edukasyon kagaya ng mga paaralan at unibersidad, at ang mga sangay ng pamahalaan, ay sama-samang nakikilahok sa iba’t ibang mga gawain tulad ng mga paligsahan sa pagsulat ng sanaysay, mga pagtatanghal, parada, at iba pang paraan nang pagpapakita ng paggamit ng wikang Filipino. Ang hindi magmahal sa sariling wika ay higit sa hayop at malansang isda. -Gat Jose Rizal

Kahalagahan ng Wika

“Ang hindi magmahal sa sariling wika ay higit sa hayop at malansang isda; kaya ating pagyamaning kusa, gaya ng inang sa atin ay nagpala.” Ito ang tanyag na katagang nagmula sa ating pambansang bayani na si Gat. Jose Rizal na nagbibigay kahalagahan sa wika sa buhay ng isang tao. Ang wika ng isang bansa ay masasabing siyang kaluluwa na nagbibigay buhay dito. Ito ang nagsisilbing tulay na nagdurugtong sa mga kumunidad na naninirahan sa isang bansa. Sa pamamagitan ng wika, nagkakaunawaan at nagkakaisa ang bawat tao. Higit sa lahat, nagsisilbi ito bilang ating pagkakakilanlan. Dahil dito ay nakikita ang iba’t ibang impluwensya sa bansa na siyang nakapagpabago at humulma sa pagkatao ng mga mamamayan. Samakatuwid, ang wika ay batayan ng natatanging kultura ng isang bansa.

Noong ika-26 ng Marso 1946, nagpalabas si Pangulong Sergio Osmeña ng Proklamasyon Blg. 35, na nagtatalaga ng petsang mula ika-27 ng Marso hanggang ika-2 ng Abril bilang Linggo ng Wika. Noong ika-23 ng Setyembre 1955, iniutos naman ni Pangulong Ramon Magsaysay sa pamamagitan ng Proklamasyon Blg. 186 na ang Linggo ng Wika ay ipagdiriwang mula ika-13 hanggang ika-19 ng Mayo. Ang pagbabago ng petsa ng pagdiriwang ng Linggo ng Wika ay bilang paggunita sa kaarawan ni Pangulong Manuel L. Quezon, ang tinaguriang “Ama ng Wikang Pambansa”. Dahil sa paglilipat na ito ng petsa ng pagdiriwang ng Linggo ng Wika, naging imposible para sa mga estudyante at guro ang makilahok dito.

Pagkatapos ng Himagsikan sa EDSA noong 1986, inilabas ni Pangulong Corazon Aquino ang Proklamasyon Blg. 19 noong ika-12 ng Agosto 1988, upang pagtibayin ang pagdedeklara ng pagdiriwang ng Linggo ng Wika mula ika-13 hanggang ika-19 ng Agosto kada taon.

Upang higit pang pagtibayin ang mga naunang proklamasyon hinggil sa Linggo ng Wika, idineklara naman ni Pangulong Fidel V. Ramos ang buong buwan ng Agosto bilang Pambansang Buwan ng Wika sa pamamagitan ng Proklamasyon Blg. 1041 noong ika-15 ng Enero, 1997.

Sa kasalukuyan, ipinagdiriwang pa rin ang Linggo ng Wika at Buwan ng Wika sa Pilipinas. Opisyal itong nakatala sa listahan ng mga kultural na pagdiriwang sa bansa.

Selebrasyon

Karaniwang ipinagdiriwang ang Buwan ng Wika sa elementarya, sekundarya at kolehiyo sa pamamagitan ng pagkakaroon ng palatuntunan, mga patimpalak sa paggawa ng tula, pagbigkas ng tula, pag-awit, pagsusulat ng maikling kwento at sanaysay, pagpupulong, at talakayan gamit ang wikang Filipino. Upang mapahalagahan ang sariling wika, nagkakaroon din ng mga patimpalak sa pagsusulat ng slogan, paggawa ng poster at marami pang aktibidad mula sa iba’t ibang munisipalidad

Ayon sa DepEd

“Ang hindi magmahal sa sariling wika ay higit sa hayop at malansang isda; kaya ating pagyamaning kusa, gaya ng inang sa atin ay nagpala.” Ito ang mga tanyag na katagang nagmula sa ating pambansang bayani na si Gat. Jose P. Rizal na nagbibigay importansya sa kahalagahan ng wika sa buhay ng isang tao.Ang wika ng isang bansa ay masasabi natin na kaluluwa ng isang bansa na siyang nagbibigay buhay dito. Ito ay nagsisilbing tulay na siyang nagdurugtong sa mga komunidad na naninirahan sa isang bansa. Sa pamamagitan nito, ang pagkakaisa at pagkakaunawaan sa bawat tao ay lalong yumayabong. Ito rin ang nagsisilbing susi ng ating pagkakakilanlan, sa pamamagitan nito, nakikilala ng ibang tao kung sino tayo.

Ang importansya upang lalong paunlarin at palawakin ang ating pambansang wika ay matagal nang binibigyang pansin ng mga namumuno sa ating bansa. Sa Pilipinas mayroon tayong higit sa isang daang klase na lengguahe na ginagamit mula Batanes hanggang Tawi-tawi, ngunit ang pambansang wikang “Filipino” pa rin ang siyang mas malimit na ginagamit at mas naiintidahan sa buong kapuluan.Sa ating mayamang salita, madali nating makikita ang iba’t-ibang impluwensya na siyang nakapagbago at humulma sa pagkatao ng mga Filipino. Samakatwid ang wika rin ay maari ring maging batayan ng ating nakaraan at kultura.

Kaya ang “Buwan ng Wika” ang isa sa mga pagkakataon natin upang ito ay pagyabungin at ipagmalaki. Pagkakataon din ito upang iparating sa ating mga kababayan na ang ating pambansang wika ay hindi lamang para sa pakiki-pagkomunikasyon ngunit siya ring pundasyon ng ating pagkakakilanlan bilang isang indibidual at bilang isang bansa.

( Hataw Tabloid , Agosto 9, 2017)

Aminin natin sa hindi, marami talaga ang hindi naiintindihan kung ano ang ating wika — ang wikang Filipino.

Maging sa akademya, marami ang nahihirapang umunawa kung bakit kailangan gamitin sa iba’t ibang larang at disiplina ang wikang Filipino, na kung mangyayari ay isang malaking pagbabago dahil nangangahulugan ito nang lubos na pagkaunawa kung ano ang ating wika.

Alam ba ninyong nitong nakaraang Pandaigdigang Kongreso sa Araling Filipinas sa Wikang Filipino, ang iba’t ibang paksang may kinalaman sa wika, panitikan, kultura, kasaysayan, at lipunang Filipino ay tinalakay sa ating wika?

Maging si Bernardita Churchill ng University of the Philippines at ng Philippine Studies Association ay nagsabing, “Upang maipalaganap ang ating wika, lahat tayo, kabilang ang mga lider sa politika ay kailangan magsalita sa Filipino. Lagi silang nasa radyo at telebisyon kaya ang mga tao ay matututo sa kanila nang husto kung lagi nilang ginagamit sa pagsasalita ang wika na naiintindihan nating lahat.”

Idinagdag ni Churchill na ang Filipino gaya ng English, French at iba pang wika na iniaalok din bilang asignatura sa malalaking unibersidad sa buong mundo.

At katunayan sa apat na araw ng Kongreso nitong 2-4 Agosto, tinalakay ng mga dayuhang tagapagsalita ang kanilang lektura sa wikang Filipino.

Kabilang sa kanila sina Damon Woods ng University of California Los Angeles, Sotoshi Ara ng University of Fukushima, JC Gaillard ng University of Auckland, at Saac Donoso ng University of Alicante sa Spain.

Para kay National Artist for Literature Almario Virgilio, Tagapangulo ng National Commission for Culture and the Arts (NCCA), ang Filipino ay isang mahusay na daluyan ng pagtuturo at hindi lamang salitang ginagamit sa kalye o sa palengke.

Para ganap nating maramdaman na ang ating wikang Pambansa ay wikang Filipino, hindi nilulubayan ni Almario ang estandarisasyon nito sa baybay at bigkas. Ilalahok rin ang mga katutubong wika gaya ng Waray, Tausug, Maranao, Ilocano, at Bicolano.

Malayo na ang narating ng ating wika — ang wikang Filipino — pero lubusan lang nating mararamdaman ito kapag dumating ang panahon na tayo’y nagkakaunawaan sa pagagamit ng ating wika tu-ngo sa pag-unlad.

Doon natin masasabi, sa pamamagitan ng ating wika, tuluyang nagbago ang ating bansa.

Galing sa hinagapnikaure.blogspot.com

Ang “Taglish” ay tumutukoy sa paghahalo ng mga salitang Tagalog at Ingles sa karaniwang pakikipagusap ng mga Pilipino sa isat-isa. Ang paggamit ng “Taglish” ay karaniwang nasasaksihan sa mga lugar sa Pilipinas kung saan Tagalog ang wikang sinasalita ng nakararami tulad ng Kalakhang Maynila at mga karatig na lalawigan. Ngunit dahil sa pagtuturo ng wikang Pilipino na ang batayan ay wikang Tagalog sa buong bansa, ang paggamit ng salitang ito ay tinatayang lalaganap na rin sa buong Pilipinas.

Ang pagsipot ng mga pananalitang tulad ng “Taglish” ay masasaksihan sa mga lugar na dating sinakop ng mga bansang Kanluranin tulad ng Estados Unidos at Inglatera. Sa bansang Pilipinas, ang pagusbong ng “Taglish” ay naguugat sa matagalang paggamit ng salitang Ingles bilang wika ng pagtuturo sa mga paaralan. Sa pagdami ng mga Pilipinong nakapagaral sa mababa at mataas na antas ng edukasyon, nagkaroon ng kasanayan ang maraming Pilipino sa paggamit ng salitang Ingles. Ngunit may mga Pilipino pa rin na hindi nagkapalad na makapagaral kung kaya hindi tuluyang nawala ang paggamit ng wikang Tagalog. Sa isang nakalilitong sitwasyon kung saan may pagnanais na gumamit ng wikang Ingles at may pangangailangan na makipagusap sa mga hindi nakapagaral ay isinilang ang sistema ng pananalita na kung tawagin natin ay “Taglish”.

Kung ikaw ay mapapadpad sa Kalakhang Maynila ay mapapansin mo na lubhang malaganap ang paggamit ng “Taglish” sa mga taong nakatira dito. Sa paguusap sa pagitan ng mga miyembro ng pamilya, mga kawani at manggagawa, at mga programa sa radyo at telebisyon ay madalas madinig na “Taglish” ang kanilang salitang ginagamit.

May isang pagtingin sa pamamayagpag ng “Taglish” ang naniniwala na nabuo ang pananalitang “Taglish” dahil sa kakulungan ng mga karampatang salita sa wikang Tagalog na maipahayag ang iniisip na konsepto kung kaya napipilitang salitang Ingles na lamang ang gamitin. Ang mga Pilipinong nakapagaral sa ibat-ibang larangan at natuto ng kaalaman sa wikang Ingles ay di maiiwasan na gumamit ng salitang Ingles sa kanilang pakikipagusap sa isat-isa o kaya sa ibang tao. Maaaring ituring na isa ito sa kadahilanan ng tuluyang paggamit ng “Taglish” ng mga Pilipino ngunit marahil ay may mga iba pang kadahilanan o pingbubuhatan ng paggamit nito.

Sinisisi ng iba ang pagkakaroon ng mga Pilipino ng mentalidad na kolonyal bunsod na rin ng sistemang pangedukasyon na pinairal sa ating bansa sa mahabang panahon. Anila, ang walang patumanggang panggagaya natin sa mga Amerikano ang nagbunsod sa atin para magsalita sa wikang Ingles na hindi naman angkop sa ating kultura at estilo ng pamumuhay. Kaya lamang ay tila baga kung minsan ay kinukulang tayo sa salitang Ingles kung kaya sa di inaasahang pangyayari ay naghahalo na sa ating paguusap ang mga salitang Tagalog at Ingles.

Mayroon din naman na nagsasabi na ang “Taglish” ay unang ginamit ng mga anak-mayamang kolehiyala na tinuruan ng kanilang mga magulang na magsalita sa wikang Ingles sa pakikipagusap kaninoman ngunit tila sumablay yata dahil hindi marunong magsalita ng Ingles ang kanilang tsuper at katulong sa bahay. Kaya naman napilitan silang gumamit ng magkahalong Tagalog at Ingles sa kanilang karaniwang pakikipagusap sa ibang tao. Ang ganitong estilo ng pananalita ay kung minsan nakakatutuwang pakinggan ngunit kung minsan naman ay para bagang kahalintulad ng isang Amerikanong nagsusumikap na magsalita sa wikang Tagalog.

Ang pagiral ng “Taglish” sa ating pangkarinawang pakikipagugnayan sa isat-isa ay isang masalimuot na isyu patungkol sa ating pagtingin sa ating sariling wika. Nagpanukala na ang ating mga dalubhasa sa wika ng mga bagong salitang Filipino na pwedeng gamitin sa halip na Ingles sa larangan ng agham, teknolohiya, ekonomiya, pananalapi, negosyo, at iba pa. Subalit tila baga hindi pa rin natin nakasanayan ang paggamit ng mga katagang ito. Kadalasan ay salitang Ingles pa rin ang namamayani sa pagtukoy natin sa mga konsepto at bagay-bagay na may kaugnayan sa mga larangang ito. Bunsod nito ay may mga taong nagtatanong kung meron ba talaga tayong pagmamahal sa ating sariling wika.

Sa kasalukuyan ay talamak pa rin ang paggamit natin ng pananalitang “Taglish” sa ating pangaraw-araw na buhay. Kasaysayan na lang ang makapagsasabi kung patuloy na mamamayagpag sa ating bansa ang paggamit ng ganitong pananalita. Ang wikang Ingles ay isang makapangyarihang wika. Ito ay ginagamit sa ibat-ibang larangan sa buong mundo. Tuluyan na kayang magagapi at mawawala sa sirkulasyon ang wikang Pilipino? Hindi naman siguro ngunit posible marahil sa hinaharap na magkaroon ng internasyonalisasyon ang wikang Pilipino at tanggapin na rin sa wakas ang mga salitang Ingles sa bukabularyong Tagalog. Hinahangad natin na matukoy ng ating mga dalubhasa sa wika ang wastong daan na dapat tahakin sa patuloy na pagunlad ng ating wikang pambansa.

(Halimbawa ng Sanaysay na Nagmumungkahi ng Panukala Tungkol sa Wikang Pilipino – galing sa hinagapnikaure.blogspot.com )

Sa kasaysayan ng mundo ay nagkaroon ng mga kaganapan na ang ilang mauunlad na bansa ang sumakop sa mga maliliit at mahihinang bansa. Ang Pilipinas ay isa sa mga bansang nakubkob ng mga banyaga. Nagsimula ito sa pananakop ng Espanya na sinundan naman ng bansang Hapon at pagkatapos ng bansang Estados Unidos.

Ang mga pananakop na ito ay nagiwan ng malàlim at pangmatagalang pagbabago sa ating kultura. Isa sa mga pinaka matinding naapektuhan nito ay ang ating wika. Nahaluan na ng mga salitang banyaga ang ating wikang Pilipino. Ngunit sa pagdaan ng panaon ay nanatili pa ring buhay at namamayagpag ang ating pambansang wika. Nakatulong ng malaki sa mabilis na paglaganap nito sa buong bansa ang pagtuturo ng wikang ito sa ating mga paaralan.

Ang yamang pang ekonomiya at lakas militar ang ginamit ng mga mananakop na bansa upang palakasin at patatagin ang kani-kanilang sariling wika. Kadalasan ay kasama sa estilo ng pananakop ang pagtuturo at pagpapalaganap ng wika ng mananakop sa mga lugar na kanilang nasasakupan. Ang Estados Unidos at Inglatera ang dalawa sa mga malalakas na mananakop sa kasaysayan ng mundo. Pinalaganap nila ang wikang Ingles sa mga bansang kanilang sinakop at ito ang naging dahilan upang maging malakas at makapangyarihan ang wikang Ingles sa buong daigdig.

Bagamat may digmaan pa rin sa ilang lugar sa mundo, itinuturing na wala nang puwang sa makabagong panahon ang pagkubkob ng isang makapangyarihang bansa sa isang maliit at mahinang bansa. Sa pagtatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig at ng pagkatatag sa Nagkakaisang Bansa ay tuluyan nang ipinagbawal ang imperyalismo na siyang nagudyok sa mga makapangyarihang bansa na sakupin ang mga mahihinang bansa.

Sa pagunlad ng ekonomiya ng buong daigdig ay dumanas ng kasaganaan ang ilang bansang kanluranin samantalang ang ilang bansang nabibiyayaan ng likas na yaman ay kinailangang palawigin ang produksyon upang matugunan ang lumalaking pangangailangan sa mga batayang produkto sa isang makabagong mundo. Bunsod ng mga kaganapang ito ay nakaramdam ng matinding pagkukulang sa mga manggagawang may pagnanais at kakayahan upang gawin ang mga trabahong nalikha sa mga bansang ito. Sa kagustuhang mapunuan ang pagkukulang na ito ay napilitan silang umangkat ng mangagawa sa ibang bansa.

Ang mga Pilipino ay likas na masunurin at masipag na manggagawa. Ang kanilang masamang karanasan na idinulot ng pananakop ng mga Amerikano ay naghatid naman ng isang maswerteng katangian: natuto silang gumamit ng wikang Ingles. At dahil Ingles ang itinuturing na pandaigdigang lengguwahe ng negosyo at kalakalan, nagkaroon sila ng lamang sa mga mangagawang buhat sa ibang bansa kung galing sa pagtatrabaho ang paguusapan. Sa simula ay kakaunti lamang ang mga Pilipinong tumanggap sa hamon ng pagtatrabaho sa ibang bansa ngunit nang lumaon ay dumami na ang Pilipinong may ganitong hanap-buhay.

Sa ngayon ay merong milyun-milyong Pilipino na nagtatrabaho sa ibat-ibang lugar sa buong mundo. Sila ay isa sa mga pinaka malaking pinagkukunan ng yaman ng ating ekonomiya. Dito sa atin ay itinuturing silang mga bagong bayani at ating pinahahalagahan ang kanilang ambag sa pagunlad ng ating bansa. Sa kanilang panig naman ay dumaranas sila ng pangungulila at pagkabagot sa kakulangan ng mapapaglibangan na may katuturan. Ito po ang nagtulak sa akin upang magbigay ng isang suhestiyon. Bigyan po natin sila ng isang dakilang hamon at misyon at ito po ay ang pagpapalaganap ng ating wikang Pilipino sa lahat ng sulok ng mundo.

Kung ginamit ng mga malalakas na bansa ang kanilang yaman at pwersang militar sa pagpapalaganap ng kanilang wika, gamitin naman po natin ang ating yamang pangkatauhan upang ikalat ang kagandahan ng ating kultura sa buong daigdig. Hinihikayat po natin ang ating mga manggagawang Pilipino sa ibang bansa na turuan ng paggamit ng wikang Pilipino ang mga banyagang kanilang nakakatagpo sa kanilang gawain at pamumuhay sa bansang kanilang pinagtatrabahuhan. Ito po ay pwede nilang gawin sa mga panahong wala silang ginagawa at naghahanap sila ng gawaing mapaglilibangan. Ang gawain pong ito ay isang mabisang lunas sa pangungulila at pagkabagot na isa po sa mga mabibigat na suliranin ng ating mga manggagawa sa ibang bansa.

Ang pagbabahagi ng kulturang Pilipino sa mamamayan ng mundo ay magdadala ng pagkabihasa ng mga banyaga sa katauhan ng Pilipino. Sa ganitong paraan ay lalo pa nitong palalakasin ang kagustuhan ng mga taong ito na kumuha ng mga manggagawang Pilipino para sa kanilang mga organisasyon. Maaari din po itong magresulta sa pagkahilig ng mga banyaga na bumisita sa Pilipinas at ito po ay makatutulong sa pagpapaunlad ng turismo sa ating bansa. Ang pagkakaroon ng kakayahan ng mga banyagang makaintindi at makipagusap gamit ang wikang Pilipino ay posibleng maghatid ng marami pang hanap-buhay para sa ating mga kababayan.

Mayroon din po tayong mapapait na karanasan sa pangingibang bansa ng ating mga kapwa Pilipino. Hindi po natin ninanais na pang habang panahon na maglilingkod ang ating mga kababayan sa ibang bansa. Ngunit sa kasamaang palad ay mukhang hindi pa kaya ng ating ekonomiya ang magbigay ng hanap-buhay sa lahat ng ating mga kababayan. Nakalulungkot man ay mukhang ganito pa rin ang magiging kalagayan ng ating ekonomiya sa malapit na hinaharap. At kung mangyari man na matigil na ang paglilingkod ng mga Pilipino sa ibang bansa, isa pong magiging napakahalagang pamana sa mundo ang pagkaalam ng mga banyaga na gumamit ng wikang Pilipino sa pakikipagusap sa kanilang kapwa-tao.

Akda nina Ram Michael Genovia, Richard Borres Jr., Kennith Ballega, Chloe Leigh Placer, Jhoanna Arnaido, Noel Aguila, at Pelongo galing sa sanaysayngwika.blogspot.com

Una sa lahat ano nga ba ang wika? At ano ang karunungan? Bakit na-iuugnay ang wika sa karunungan? Sa pagkakaalam natin, ang wika ay isang lingwahe lamang na ginagamit natin sa pang-araw-araw ngunit ang hindi natin alam dito ay sumisimbolo rin sa ating pagkakaisa at ito ay wika ng karunungan kalaman kung gaano ba ka importante ang wika sa bawat mamamayan ng pilipinas marami man tayong ginagamit na dayalekto nag-iisa parin ang ating wika ang wikang Filipino.

Hindi natin alam kung saan nanggaling ang ating mga salita dahil kusa o likas itong pamamaraan upang mag-pahayag, matuto o makaalam ng mga bagay-bagay. Ang wika rin ay nag-silbing ugnay upang magkaintindihan tayong lahat. Ito ay tumatalakay sa ating kaalaman na pinaunlad ng ating wika at upang makatulong sa pag-intindi sa kahit anong sulat, tawag, o mismo sa ating kapwa pilipino.

Wika ang pinakamagandang regalo ng Maykapal sa kanyang mga nilalang. Ito ang tanging kasangkapan ng tao sa pakikipag-ugnayan niya sa kapwa, sa asosasyon, sa institusyon at maging sa dakilang Bathala. Kung wala ang wika, paano kaya magkakaintindihan ang mamamayan, paano kaya mapabibilis ang pagsulong ng kaunlaran at paano kaya mapalalapit ang tao sa isa’t isa? Sa bawat isang tanong at marami pang kasunod na katanungan, hindi sapat ang senyas, drowing, ang kulay, ang krokis, ang ingay o anumang paraang maaaring likhain ng tao upang matugunan ang lahat ng mga katanungan.

Kahit na anumang anyo , pasulat o pasalita, hiram o orihinal, banyaga o katutubo, wika ang pinakamabisang sangkap sa paghahatid ng diwa at kaisipan at sa pagpapanatili sa madali o mahabang panahon ng mga naliko na tala, pangkasaysayan o pampanitikan, pampolitika at panlipunan, pang-simbahan o pang-kabuhayan at maging sa larangan ng siyensya o ng iba pang-displina.

At kung wala ang Wikang Filipino , hindi tayo magiging isa o hindi tayo matatawag na mga Pilipino . Dahil ang Wikang Filipino ay sadyang nandyan sa atin yan dahil ito ang ating ginagamit sa pakikipag-komunikasyon sa kapwa Pilipino at kapwa tao.

Galing sa mgbrdeos.blogspot.com

Wikang Filipino, ang pambansang wika ng Pilipinas. Wika ang pinaka-pangunahing ginagamit ng tao sa araw-araw na pakikipagsapalaran sa buhay. Sa halos 7,107 na mga pulo ng Pilipinas, iba’t iba man ang kultura, etniko, o lokal na wika, pinag-iisa tayo ng bigkis ng lahi sa pamamagitan ng ating pambansang wika. Kung walang iisang wika, ang wikang Filipino, mararating kaya natin ang kaunlaran ng bansang Pilipinas?

Sa palagay mo, may pagkakaisa ba kung hindi nagkakaintindihan ang mga tao dahil sa kalat-kalat at iba’t-ibang wikang kinamulatan nating mga Pinoy? Napaka “obvious” ang sagot. Hindi. Marahil sa ganitong mga katanungan, napagtanto mo na ang kahalagan ng iisang wika, ang wikang pambansa ng Pilipinas, ang wikang Filipino. Kaya marapat lamang na bigyan ng napakataas na pagpapahalaga ang ating pambansang wika. Ngunit paano? Marahil nalilito ang iba sa inyo kung anu-ano ang mga kailangang gawin upang bigyang halaga ang pambansang wika. Nais kong ilahad sa inyo ang kung paano mapapakita ang pagpapahalaga sa ating pambansang wika.

1. Palawakin o paunlarin ang unawa tungkol sa wikang Filipino. Ito’y magagawa sa pamamagitan ng mga sumusunod:

Kailangan may sarili kang diksiyonaryong Filipino. Sa panahon natin ngayon, pwede ka ring magsaliksik at magpaunlad ng paggamit ng wikang Filipino sa pamamagitan ng internet. Magbasa ng mga libro, mga babasahin, lalo na ng mga “research papers” na gumagamit ng wikang Filipino. Mapanuring pakikipagtalakayan sa mga bihasa sa wikang Filipino

2. Mataas na pagpupugay at paggalang sa mga lumikha ng Batas Pambansa Blg. 7104 at Proklamasyon Blg. 1041, sa mga mananaliksik o sa mga taong tumutulong sa pagpapatibay at pagpapaunlad ng kasanayan sa paggamit ng wikang Filipino.

3. Makilahok sa mga aktibidad at proyekto ng pamahalaan na may kinalaman sa pagpapahalaga ng wikang pambansa.

4. Sa araw-araw na panangalangin mo sa Diyos, kay Bathala, kay Allah, kay Buddha, o sa sinumang sinasamba mo, maaari mong gamitin ang wikang Filipino. Ito ay napakabisang paraan upang lalong malinang ang iyong paggamit ng wikang Filipino.

5. Paglikha nga mga nakakatuwang tula, mga kinapupulutan ng aral na mga sanaysay, kwento, o anumang artikulo gamit ang wikang pambansa.

6. Paghubog ng isang sining; “drawing, iskultura, sand animation o anumang uri ng sining” na may kinalaman sa papapahalaga ng ating wikang pambansa.

Ito’y ilan lang sa mga napakarami pang paraan. Alam kong marami pang mga paraan ng pagpapahalaga ng ating wikang pambansa (ang wikang Filipino). At alam ko rin na kayong nagbabasa nito ay mayroong tinatagong mga natatanging ideya kung paano pahalagahan ang ating wikang pambansa.

Ano ang masasabi mo sa mga sanaysay tungkol sa wika na nakapaloob sa pahinang ito? Mag-iwan lang ng komento sa ibaba.

Republic of the Philippines Schools Division of City of Meycauayan

Wikang filipino at mga katutubong wika, wikang ipinagmamalaki.

Rikka Jessica C. Torres Administrative Assistant III

Ang buwan ng Agosto ay kapistahan ng pagkilala at pagbibigay parangal sa ating wikang Filipino. Ipinagdiriwang ang Buwan ng Wikang Pambansa upang ipalaganap, gunitain, paunlarin, pahalagahan, at panatilihin sa kamalayan ng bawat Pilipino ang ating ipinagmamalaking sariling wika.

Alinsunod sa ipinalabas ng Komisyon ng Wikang Filipino (KWF), ang tema ngayong taon ay “Filipino at Mga Katutubong Wika: Kasangkapan sa Paglikha at Pagtuklas”. Layunin nito na maiangat ang kamalayan ng mamamayang Pilipino ukol sa wika at kasaysayan nito. Nais ng Komisyon na mas maipamulat pa sa lahat ang halaga ng wika bilang kasangkapan at sandigan upang mas magkaroon ng pambansang kaunlaran at kaligtasan.

Ang paggamit ng wikang Filipino ay mahalaga upang maging maayos ang komunikasyon ng bawat isa. Ito rin ang instrumento ng pagbabahagi ng kaalaman. Tulad ng isang guro, katutubong wika at Filipino ang ginagamit muna sa pagtuturo at pagkatuto ng mga bata mula sa Baitang 1 hanggang Baitang 3. Importante rin ito upang magkaroon ng kaalaman at wastong pananaliksik upang makalikha at makatuklas ng panibagong karunungan.

Ang paggamit ng katutubong wika ay nagbibigay ng repleksyon sa personal, sosyal at pangkultural na pagkakakilanlan ng isang tao. Ito ang wika ng mga etnikong grupo dito sa bansa. Naipapamalas ng isang mamamayan ang kanyang damdamin na may lakas ng loob gamit ang kanyang katutubong wika.

Sa panahon ng pandemya, naging malaking bahagi ang wikang Filipino at mga katutubong wika. Nagkaroon ng pagkakaintindihan at pagkakaunawaan saanmang sulok ng bansa. Mas pinili na gamitin ang mga simpleng pananalita o ang kanilang katutubong wika o dialekto na mas higit na naiintindihan ng nakararami sa isang komunidad. Dahil dito mas naging bukas ang pagkakaisa at pagtutulungan.

Tulad ng isang bombilya, ang ating wika ang nagsisilbing liwanag sa mga suliranin at hindi pagkakaunawaan. Nagkakaroon ng kaguluhan sa isang bansa kung hindi nagkakaintindihan dahil sa magkakaibang lengguwaheng ginagamit at pinaniniwalaan. Ang liwanag na ito ang tutugon sa pagliligtas at pagkatuklas ng iba’t ibang imbensyon at mga pangangailangan. Ito ang ating magiging tulay sa pinapangarap na kaunlaran at kapayapaan upang makasabay sa ibang mauunlad na bansa.

Wika nga ng dating Pangulong Manuel Luis M. Quezon, Ama ng Wikang Pambansa, “Walang bansa ang umunlad na hindi gumagamit ng sariling wika”. Kaya ating gamitin at ipagmalaki ang ating sariling wika. Katutubong wika man o wikang Filipino dapat lamang na mahalin at pahalagahan.

CALENDAR OF ACTIVITIES

Breaking barriers: Filipino and native languages as ‘language of resistance’

AUGUST MARKS the 24th year of celebrating Buwan ng Wika and the Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) pushed to emphasize the importance of not only Filipino, the national language, but also of the native languages in the call for decolonization that affected Filipinos’ collective identity as a nation today.

The Philippines continues to face the endangerment of 40 out of over 180 languages and if these languages disappear, the rich tradition, customs, knowledge, and wisdom will also vanish.

Filipino language on the frontlines

As the pandemic is a real struggle for all communities across the world, language is playing an indisputable role in addressing them.

UST Department of Filipino Chair Prof. Roberto Ampil told The Flame that one cannot deny the great help of the Filipino language in making the common people understand the important information related to the pandemic.

“ Kaliwa’t kanan ang mga ahensya ng pamahalaan sa pagtitiyak na maisasalin ang mga pabatid at tuntunin sa wikang nauunawaan ng taumbayan […] Ang social media—Tiktok, Youtube, Instagram, Twitter ay gumagamit na rin ng Filipino ,” he said.

(A lot of government agencies ensure that the notices and regulations are translated into a language understood by the people […] Social media—Tiktok, Youtube, Instagram, Twitter are also using Filipino.)

Ampil also noted the frequent use of Filipino in the print and broadcast media of government services since the majority of its consumers are in the marginalized sectors.

Owing to the fact, however, that the Filipinos have low reading comprehension, Prof. Ampil recommends studying if the statements that will be presented to the people are interesting, important, and timely.

He also mentioned the relevance of audio-visual aids to the interest of the Filipino people in learning and understanding information.

“Hindi na bago sa atin ang katamaran o kahinaan ng mga tao sa pagbasa. […] Habang dumarami ang mga impormasyon ay nagiging kabagot-bagot itong basahin. Ang mambabasa ngayon ay audio-visual na, kaya kailangan talagang pag-aralan muna ang mga pamamaraan sa pagpapaabot ng impormasyon sa tao,” he said.

(The laziness or weakness of people in reading is not new to us. […] As the information multiplies it becomes boring to read. Readers now rely on audio-visual technology, so it is really necessary to first study the methods of conveying information to the people.)

Native languages as key to decolonization

KWF stressed that this year’s celebration of National Language Month should be ‘Filipino-centric’—that it should reflect the perspective of the Filipinos to raise the sense of pride in the rich cultural heritage of the nation’s ancestors.

In an exclusive interview with The Flame , KWF Commissioner and University of the Philippines Baguio’s College of Arts and Communication Dean Jimmy Fong explained that the natives are colonized twice.

“Ang unang kolonisasyon ay kolonisasyon ng banyaga sa Pilipinas [kung saan] [a]ng mga katutubo ay naging katutubo. Dati, lahat naman ay katutubo pero dahil sa […] [pagturing ng mga] banyagang kolonisador sa mga katutubo ay parang mga hayop, [n]aipalaganap din ang kaalamang ito sa mga Pilipino,” he said.

(The first colonization was done by the foreign colonizers in the Philippines where the natives became natives. Before, everyone was a native but as they were treated as animals by the foreign colonizers, this behavior was also propagated to the Filipinos.)

He furthered that establishing a national language had also affected the dynamics of power across the different regions and resulted in leaving out the ethnic minorities.

“[Ang] [p]angalawang kolonisasyon ng mga katutubo ay ang kolonisasyon ng nation-state o ang [pag-usbong ng] konsepto ng bansang Pilipinas. [Dahil dito,] kailangan may pambansang wika. […] Hindi kasama sa pangkalahatan ang mga katutubo sa usaping bansa kaya wala ang kanilang katutubong tunog sa abakada,” he added.

(The second colonization of the natives was the colonization of the nation-state or the emergence of the Philippines as a nation. Hence, there is a need for a national language. In general, the natives were excluded in national affairs that is why indigenous sounds are not in the alphabet.)

With this, Dr. Fong highlighted the constant use of indigenous language as one of the many ways to honor them and their knowledge for the betterment of the country.

“ Ang pagsuporta sa paglago ng mga katutubong wika ay tungo sa pagbaklas ng kapangyarihan ng bansa at ng mga banyaga sa mahalagang katutubong kaalaman na magagamit sa paglago at pag-unlad din ng bansa ,” he added.

(Through the support of native languages is a way of resisting the power of the nation and the foreigners as they hold important indigenous knowledge that can be used as well in the development of the country.)

Resisting against ‘cultural imperialism’

The Filipino language is one of the foundations of the Filipino identity which has been passed down through the centuries. But even so, colonization plays a big potential to disrupt the Filipino linguistic perception.

Mark Anthony Angeles, a faculty member of the UST Department of Filipino explained how cultural imperialism is manifested in the context of language endangerment in the country.

“For decades, the language of US bureaucrats has been dominating all facets of the lives of Filipino people. Even the 1987 Constitution ensures that the English language is taught and used in government and educational institutions. Where Filipino should be taught as a second language, with the native languages being the first, it is English that holds dominion,” he told the Flame .

The Filipino professor also noted that the language of China, which is Mandarin, has entered our government and commercial transactions.

In terms of how Filipino and indigenous languages help in decolonizing the Filipino culture, Angeles said that it is necessary to ask first if the political and economic system of the country has already been decolonized.

“It would be more difficult to free the consciousness of the Filipinos, through our languages, if our government officials and academicians are in favor of the language of the colonizers,” he said.

Moreover, he also commended those who are involved in promoting the Filipino regional literature, through training, publication and translation.

“ Mas mahalaga sa akin ang pagsasa-Filipino ng mga tekstong nasa mga banyagang wika, pampanitikan man o pang-intelektwal, kaysa sa pagsasalin sa Ingles. Lalong mahalaga ang interaksyon sa pagitan ng Filipino at ng iba pang mga katutubong wika sa ating bansa ,” he added.

(It is more important to me to translate texts in foreign languages into Filipino, whether literary or intellectual, instead of translating it to English. Also, the connection between Filipino language and other indigenous languages in our country is even more important.)

Given that the process would take a long time, Angeles asserted that Filipino and indigenous languages will materialize decolonization in the country today.

“Decolonize the language users. We have to look at our history through the eyes of our fellow Filipinos. We have to recognize the need to intellectualize Filipino.”

To keep the archipelago as one of the most linguistically diverse countries in the world, there is so much to be done in promoting, protecting, and preserving the Filipino and native languages to get the message of hope and resistance across the country especially in these trying times where the pandemic crisis persists and the ever-present cultural discrimination is perpetuated. F

[…] setup, WVSU has a long way to go by Forum Dimensions; Why are vaccines taking so long? By Scientia; Breaking barriers: Filipino and native languages as ‘language of resistance’ by The Flame; Mining the gap: On Brooke’s Point and illegal mining by UPLB Perspective; Lack of […]

Well, unless you all want to learn Mandarin, I would encourage you to stick to English and improve upon its use.

[…] article first appeared in AB The Flame, the official student publication of UST Faculty of Arts and […]

Bakit hindi magtuturo ang ilang prof mo ngayong taon?

Vlog Populi: State of the Nation Address 2024

Unemployment rate a driving factor of Philippine crime – Artlets study

Academia.edu no longer supports Internet Explorer.

To browse Academia.edu and the wider internet faster and more securely, please take a few seconds to upgrade your browser .

Enter the email address you signed up with and we'll email you a reset link.

We're Hiring!
Help Center

" Pagdalumat sa Pagpasok ng Katutubong Wika sa Diskursong Pananaliksik sa Filipino "

Related Papers

ANGELICA MALIGALIG

Ang Asignaturang Filipino ay kabilang sa K to 12 Curriculum na idinisenyo ng mga eskperto sa Kagawaran ng Edukasyon upang mapalawak ang kaalaman ng bawat Filipino patungkol sa sariling wika at ang mga kagamitan nito. Sa kasalukuyan, maraming mag-aaral ang nahihirapan sa Asignaturang Filipino at maging pagpapahayag ng kanilang mga ideya at saloobin sa paraang pasulat ay apektado. Kapansin-pansin na nawawalan sila ng kawilihan, kadalasang hindi pinakikinggan ang mga aralin at kinatatamaran ang pagsulat kung nakasusulat man ay kulang sa kasanayan. Kaya't ninais ng mananaliksik na gumamit ng ibang estratehiya na maaaring makatulong sa pagpapaunlad ng kasanayan sa pagsulat ng sanaysay ng mga magaaral, ang Cloze Passage bilang estratehiya sa pagtuturo ng Filipino. Ginamit sa pananaliksik ang eksperimentalna disenyo, Pauna at Panghuling Pagsulat ng Sanaysay (Pre-test& Post-test) upang matamo ang mga layunin ng pag-aaral: (1) Ano ang kasanayan sa pagsulat ng sanaysay ng mga mag-aaral ba...

The Normal Lights

Rodrigo Abenes

Layunin ng pananaliksik ang makabuo ng mga lunsarang aralin at gawaing angkla sa MELCs o Most Essential Learning Competencies sa primaryang antas. Pangunahing metodo ang disenyong palarawan at pagbuo ng mga lokalisado at kontekstuwalisadong may temang katutubo, kabuhayan, kalinangan, kapaligiran, at diskursong kasarian na angkop sa pagtuturo sa anyong modyular, harapan, o blended. Ginamit ang sarbey at panayam sa mga piling kalahok. Lumabas sa pag-aaral na epektibo ang mga aralin kapag nakadikit sa karanasan, kaligiran, at interes ng mga mag-aaral. Ang mga kontekstuwalisadong aralin na pinagtibay sa konteksto ng pandemya at bagong kadawyan o new normal ay mainam na gamiting sandigang kaalaman sa kasanayan at kahusayang komunikatibo sa Filipino at iba pang kaugnay na disiplina.

Kritike: An Online Journal of Philosophy

Ariel A. Diccion

Sa mga pag-aaral ukol sa Simbahang Aglipay o Iglesia Filipina Independiente, karaniwang tinatalakay ang rebolusyonaryo nitong pinagmulan at separatista nitong simulain. Salat ang mga pag-aaral ukol sa mga tiyak na Aglipayanong kongregasyon sa kapuluan, partikular sa patuloy nilang pag-iral sa kontemporanyong panahon sa kanilang mga tiyak na konteksto. Sa talakayang ito, sinuri ang pagdaraos ng prusisyon ng Salubong ng Aglipayanong kongregasyon sa Paliparan, Santo Nino, Lungsod ng Marikina bilang isang pagtatanghal ng dalawang naratibo. Ang una bilang paggunita ng muling pagkabuhay ni Hesukristo na siyang rurok ng pananampalatayang Kristiyano; at ikalawa bilang muling pag-uulit at pag-aangkin ng mga Aglipayanong mananampalataya ng kanilang mga gawi matapos lisanin ang dating lunan ng pagsamba. Sa pagsipat sa mga aspekto ng Bigkis ng Bisa at Aliw mula kay Richard Schechner, hinimay sa pag-aaral na ito ang mga ritwalistiko at teatrikal na katangian ng nasabing pagtatanghal bilang isang...

Danica Lorraine Garena

Ang pag-aaral na ito ay isinagawa upang mabatid ang pananaw ng mag-aaral sa paggamit ng mga sariling komposisyon ng panitikang pambata at antas ng pang-unawa. Sa pag-aaral na ito binibigyang katugunan ang mga sumusunod na katanungan: Ano ang pananaw ng mga tagasagot sa paggamit ng mga Sariling Komposisyon ngPanitikang Pambata bataysa nilalaman,layunin,disensyo/istilo, kasanayan/gawain; Ano ang antas ng pang-unawa ng mga tagasagot sa paggamit ng mga Sariling Komposisyon ng Panitikang Pambata batay sa Pang-unawang Literal at Pang-unawangKritikal; May makabuluhang kaugnayan ba ang pananaw ng mag-aaral sa paggamit ng mga Sariling Komposisyon ng Panitikang Pambata at Antas ng Pang- unawa sa Pagbasa; Ang pamamaraang palarawan-correlation ang ginamit ng mananaliksik upang makalap ang mahalaga at makatotohanang impormasyon na kinakailangan sa pag-aaral. Ang istatistikal na pamamaraan na ginamit sa pagsasaliksik ay weighted mean at standard deviation para sa pananawng mga tagasagot sa Mga Sa...

International Journal of Research Studies in Education

JOHN EMIL ESTERA

Veturliði Óskarsson

Teaching Mathematics and Computer Science

Bujdosó Gyöngyi

Yoruba Studies Review

Victor ALABI

Ero mi ninu apileko yii da lori awon oro ayalo ninu ede Yoruba nipase ajosepo ti o ti wa laarin ede naa ati ede Oyinbo ni orile-ede Naijiria. Mo salaye wi pe eyi ki i se tuntun rara nitori pe ba kan naa ni omo sori bi ede meji ba ni ajosepo. Apileko naa menu ba awon isoro ti awon oro ayalo wonyi le da sile fun awon akekoo ti won n ko ede Yoruba gege bi ede akokunteni. Nipari, a gba awon oluko nimoran lori awon ogbon ikoni ti yoo wulo pupo fun ise won.

Nambiyath Balakrishnan

Loading Preview

Sorry, preview is currently unavailable. You can download the paper by clicking the button above.

Buwan ng Wika 2023 Theme: “Filipino at mga Katutubong Wika: Wika ng Kapayapaan, Seguridad, at Ingklusibong Pagpapatupad ng Katarungang Panlipunan”

Complete details about the buwan ng wika theme 2023 for teachers and students in ph.

BUWAN NG WIKA 2023 THEME – The KWF released the Language Month theme for this year recognizing the linguistic diversity in the Philippines.

There are certain factors that contribute a lot to the identity of a country and one of them is the language that most people in a country use. In the Philippines, the national language is Filipino — which is often interchanged with Tagalog but the two (2) are different.

Way back the 1930s, the first official language in the Philippines is Tagalog. It is the primary language of people who are living in Manila, the capital of the country. It was written in the Baybayin alphabet before but now it is written in the Latin alphabet.

In 1987, Filipino became the official language in the country after some Tagalog words were considered “aesthetically unpleasing” as per Your Dictionary. Also, the Cebuanos, the people living in Cebu, did not agree to Tagalog being the national language in the country and it gave birth to a new version which is Filipino.

However, amid the Filipino being the national language in the country, there are still a lot of languages or dialects that the people speak. The Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) recognize it that is why they came up with a theme for the Buwan ng Wika 2023 celebration that highlights the linguistic diversity in the country.

Here’s the theme for the Language Month or the Buwan ng Wika 2023 :

“Filipino at mga Katutubong Wika: Wika ng Kapayapaan, Seguridad, at Ingklusibong Pagpapatupad ng Katarungang Panlipunan”.

The Philippine Information Agency (PIA) stated that the data of the KWF shows that there is currently a total of 134 languages in the country including the Filipino Sign Language (FSL). It stressed that these languages are the bridges that promote peace, security, and inclusive social justice in the country.

Attorney Marites Barrios-Taran, the director-general of KWF, said that recognizing the different languages in the country is important for the unity of the Filipinos towards a peaceful, safe, and inclusive society.

The Director-General added that all the elements of the state must be used to progress the welfare of every Filipino as per the article . Among the activities that are expected this Language Month in the Philippines are the conduct of webinar series, the holding of book fair, and the awarding of the chosen individuals and organizations that showed great value to the Filipino language.

The schools also launch activities for the Language Month and a lot of students seach for the poems for the Language Month or the Tula Para Sa Buwan ng Wika .

Thank you for visiting Philnews.ph. You may express your thoughts and reactions below through the comment section. You may also follow us on Facebook , on Twitter , and subscribe to our YouTube channel Philnews Ph .

[AGS] Buwan ng Wikang Pambasa

07 Aug 2023

Maligayang Buwan ng Wikang Pambansa! Ang tema ng ating pagdiriwang ngayong taon ay “ Filipino at mga Katutubong Wika: Wika ng Kapayapaan, Seguridad, at Ingklusibong Pagpapatupad ng Katarungang Panlipunan ” . Ayon sa Komisyon ng Wikang Filipino (KWF), ang ating bansa ay may 130 wika kabilang ang Filipino Sign Language o FSL, at 40 rito ay mga wikang nanganganib o endangered . Ngunit sa kabila ng sari-saring wika, pinaalalahanan tayo na ang Filipino at mga katutubong wika ang siyang nagbibigkis sa atin bilang mga Pilipino at nagsisilbing kasangkapan sa ating pagsisikap na makabuo ng isang matiwasay at ligtas na lipunan. Sa ating pagkilala ng sari-saring katutubong wika, nabibigyang pagkakataon ang lahat na makapagpahayag at makapagbahagi sa pag-unlad ng ating bansa. Patuloy nating gamitin ang wikang Filipino at mga katutubong wika. Ipagdiwang ang pagiging Pilipino. Isinulat ni Gng. Mary Jean Lagliva Disenyo ni Gng. Ella Mara Melanie P. Donaire

Recent News

Grade 2 jin jude poyaoan wins 2 golds in mapata tourney.

13 Sep 2024

Dr Manuel R Enverga III awarded Philippines’ first Jean Monnet Chair in European Studies

Call for papers up to 15 sept 2024, 12th acas intl conference on asian studies, ashs jins pasion, favila and leones win medals in elite nat'l tourney for black belters, ateneo de manila jhs celebrates trifecta of events on 11 september 2024, faith in action: exploring the role of strategic religious engagement in the philippine social protection and education sectors.

12 Sep 2024

Publication Awards for Scholarly Works in view of CMO 15, series of 2019 (HE Memo#Y2.59)

11 Sep 2024

Collaborative strategies for fisheries management: Institute of Social Order's role in community empowerment

Asog, world bank organize presentation on philippines growth and jobs report, god found it all very good, you may also like these articles.

AJHS celebrated 3 major events/activities on 11 Sept 2024

The morning of Wednesday, 11 September 2024, was jampacked with celebrations and activities for the AJHS community (watch video playing above). The day began with

Faith in Action: Exploring the Role of Strategic Religious Engagement in the Philippine Social Protection and Education Sectors

The Ateneo School of Government (ASoG) through the Ateneo Policy Center (APC) together with Templeton Religions Trust (TRT), World Faiths Development Dialogue (WFDD), Joint Learning

HE Memo#Y2.62 11 Sept 2024 TO: The Higher Education Community FROM: [Sgd] Maria Luz C Vilches, PhD Vice President for Higher Education SUBJECT: Publication Awards

ASOG, WB organize presentation on Philippine Growth and Jobs Report

As the government continues to express its commitment to creating high-quality jobs for Filipinos under this administration, it is a timely initiative to evaluate the

In line with the university's commitment to embody the spirit of Laudato Si and answer Pope Francis’ call to honor the ancestral wisdom of indigenous

10 Sep 2024

Areté Officer-in-Charge (Memo U2425-034)

(Memo # U2425-033) I am pleased to inform the community of the creation of the Core Working Group that will craft the Biodiversity Action Plan.

Modal title

Special Reports
Sign in / Join

Katutubong wika, ugat ng yaman ng Filipinas

PUNONG-PUNO ng yaman ang Filipinas at isa na riyan ang mga wika na isinusulong ngayong Buwan ng Wika ang pagpapahalaga sa mga ito.

Ayon sa Atlas ng mga Wika sa Filipinas ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF), mayroong 130 katutubong wika ang bansa.

Sa tala pa rin ng KWF, limang wikang katutubo sa bansa ang tuluyan nang namatay: Inagta Isarog ng Camarines Sur; Ayta Tayabas ng Tayabas, Quezon; Katabaga ng Bondoc Peninsula, Quezon; Agta Sorsogon ng Prieto Diaz, Sorsogon; at Agta Villa Viciosa ng Abra.

Idineklara ng United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (Unesco) ang taong 2019 bilang International Year of Indigenous languages. Sa datos ng Unesco, mayroong 2,680 wika sa buong mundo ang nanganganib nang mamatay.

Binigyang-diin ni Virgilio Almario, tagapangulo ng KWF, hindi dapat balewalain ang mga katutubong wika at kultura ng bansa na siyang pinag-ugatan ng mga yaman ng Filipinas.

“Sinasayang natin ang napakayamang katutubong karunungang ipinamana sa atin ng ating mga ninuno kapag hindi natin ganap na inadhika ang tungkuling alagaan at pangalagaan ang ating mga wikang katutubo, at hindi nailahok ang mga katutubong karunungang ito sa wikang Filipino,” wika ni Almario sa kaniyang Ulat sa Estado ng Wika ngayong taon.

Iginiit din ni Almario, Pambansang Alagad ng Sining sa Panitikan, kung ang mga banyagang kaalaman lang ang bibigyang-pansin, maglilikha ito ng mga ideya at saliksik na maglilingkod sa banyagang pangangailangan.

“[A]ng agham at teknolohiyang sumibol mula sa isang katutubong kultura ay higit na maaasahang may oryentasyong sumagot sa pangangailangan ng sariling lupain at magdulot ng pagbabagong batay sa nasaliksik na pangangailangan ng sariling bansa,” giit ni Almario.

Dagdag pa niya, hindi naman talaga maiaalis sa kulturang Filipino ang impluwensiya ng mga banyaga pero dapat na mapaunlad ang sariling yaman ng bansa.

Ayon naman kay Abdon Balde, Jr., kinatawan ng Wikang Bikol ng KWF, maraming mga kaalaman sa bansa ang nasa katutubong wika na dapat maitaguyod sa buong kapuluan.

“Habang nililinang ang isang Wikang Pambansa na inaasahang magbibigkis sa sambayanang Filipino, ay kailangang mapangalagaan ang mga wikang katutubo sa iba’t ibang pook ng bansa,” wika ni Balde sa isang panayam ng Varsitarian .

Mayroong malaking pangangailangan sa mga aklatang maglalagak ng mga panitik ng mga katutubong wika, dagdag ni Balde.

Winika rin ni Balde na karaniwang hindi makaiintindi ng higit sa isang wika ang isang Filipino kaya’t layunin din ng tema ngayong buwan ng wika ang pagsasalin ng mga katutubong akda sa wikang pambansa.

Hinimok ni Victor Emmanuel “Vim” Nadera ang kabataan na gamitin ang teknolohiya at social media upang manguna sa pagpreserba ng kani-kanilang wikang sinasalita.

“Ang mga bata ngayon nakikita ko sa simpleng pag-fo-forward, pag-click ng like button ay minsan maaaring tawagin nating keyboard warriors, puwedeng doon simulan pero hindi dapat doon matapos,” wika ni Nadera sa isang panayam sa Varsitarian .

Ayon din kay Nadera, dating punong patnugot ng Varsitarian , mahalagang magkaroon ng pagbalik-tanaw sa mga pinag-ugatan ng mga wika sa bansa at bigyan ng malalim na pag-aaral upang maipaunawa sa mga Filipino ang kahalagahan ng mg ito.

“Wikang Katutubo: Tungo sa Isang Bansang Filipino” ang tema ng buwan ng wika ngayong taong 2019.

Agham, teknolohiya sa Wikang Pambansa

Ayon kay Almario, isang malinaw na katotohanan ang hindi pagmulat sa mga Filipino sa kamulatang siyentipiko.

“Itinakda sa patakaran ng edukasyong bilingguwal na manatiling itinuturo ang agham at matematika sa Ingles, upang manatili itong banyaga sa pang-araw-araw na wika at buhay ng mga Filipino. [N]agdudulot ng layaw na hindi naman tunay na kailangan; tumutuklas ng mga tulay sa pangarap na magsilbi sa banyagang lupain,” wika ni Almario.

Dagdag pa niya, nagdudulot ito ng pagiging banyaga ng mga pormula o komposisyon sa agham at teknolohiya na hindi maiintindihan ng ordinaryong Filipino.

Iminungkahi ni Almario na sa pamamagitan ng “isang intelektuwalisadong wikang pambansa,” magiging demokratisado ang kaalamang siyentipiko na lubos na mapakikinabangan ng lahat ng mamamayan. “Anupa’t ang Filipino bilang Wikang Pambansa ay kailangang magparangalan sa lahat ng maipagmamalaking sariling karunungan samantalang nag-aangkin ng mataas na kakayahang ibukas ang pinto ng makabago’t progresibong karunungan para sa lahat ng nais gumamit,” wika niya.

Sinang-ayunan naman ito ni Nadera na sinabing dapat pairalin ang adaptasyon sa mga pagbabago sa lipunan at isang mahalagang bagay na makasunod din dito ang wika. “Sa halip na awayin mo ang pag-unlad ng agham at teknolohiya, at matematika, yakapin mo ito, gamitin mo sa misyon mo o bisyon mo na buhayin ‘yong nanganganib na anyo o nilalaman ng isang bagay sa Filipinas,” wika ni Nadera.

Dagdag pa niya, hindi maiiwasan na maagang mamulat ang mga kabataan sa mga salitang dulot ng bagong teknolohiya pero hindi dapat ito pigilin. may ulat mula kay Vivienne Audrey P. Angeles

Mother tongue, ‘matibay na pundasyon’ ng mga mag-aaral

Baybayin bilang wikang pasulat isinulong sa pagdiriwang ng Buwan ng Wika

Maagang pagtuturo ng Filipino Sign Language isinulong kontra ‘language deprivation’

LATEST FILIPINO

Umano’y ‘prototype’ na Baybayin sa street signs sa UST, binatikos

Gawad Ustetika, balik sa tradisyonal na pormat sa ika-39 na taon...

‘On equal footing’: CBCP chief lauds synod’s roundtable discussions on Church...

2 aspirants file certificates of candidacy for CSC polls

London-based Thomasian singer mounts homecoming concert

Buwan ng Wika: Filipino and indigenous languages serve as bridges toward social cohesion

Today, Aug. 1, marks the start of Buwan ng Wikang Pambansa (National Language Month). Theme for this year’s observance is “Filipino at mga katutubong wika: Wika ng kapayapaan, seguridad at ingklusibong pagpapatupad ng katarungang panlipunan” (Filipino and indigenous languages: Language of peace, security, and inclusive implementation of social justice).

The theme mirrors society’s aspirations amid a world of complexity and turmoil. It also responds to the constitutional mandate: “The Congress shall establish a national language commission composed of representatives of various regions and disciplines which shall undertake, coordinate, and promote research for the development, propagation, and preservation of Filipino and other languages.” (Article XIV, Section 9, 1987 Constitution of the Philippines)

Parents of today’s millennial generation could recall how, during their grade school and high school days, they were required to “speak English” while inside classrooms and on campus. They also attended classes in Pilipino as part of their elementary education curriculum.

Fast forward to the post-EDSA People Power era and the enactment of a new Philippine Constitution in 1987 that, aside from the foregoing, enunciated two salient aspects of national language policy:

First: “The national language of the Philippines is Filipino: As it evolves, it shall be further developed and enriched on the basis of existing Philippine and other languages… “ Second: “(T)he Government shall take steps to initiate and sustain the use of Filipino as a medium of official communication and as language of instruction in the educational system.”

Evidently, Komisyon ng Wikang Filipino, the lead agency in propagating the national language, recognizes the urgency of preserving the nation’s rich cultural heritage by creating heightened consciousness of the indigenous languages. Moreover, the KWF is calling attention to the imperative of protecting and safeguarding our indigenous peoples as their inclusion in the mainstream of economic opportunity is an essential element in promoting peace and social justice.

Heightened awareness of Filipino cultural diversity gives impetus to integrate our indigenous peoples into the mainstream of society. Upgrading the quality of basic education is a vital foundation of this endeavor. In the new K-12 curriculum, Mother Tongue–Based Multilingual Education (MTB-MLE) complements and reinforces the Indigenous Knowledge Systems and Practices (IKSPs) and Indigenous Learning Systems (ILS). For gains to be sustained, the ranks of indigenous educators also needs to be increased, given the evident lack of educators who are proficient in the language of the indigenous peoples.

Finally, some observers deplore the widespread use of Taglish (combination of Tagalog and English) and slang in Facebook, Twitter, Instagram and other social media platforms as these tend to dilute the propagation of Filipino and the mother tongues of our indigenous peoples.

Language is the essential element in communication. Broader and deeper understanding of the origins and culture of our indigenous peoples facilitates engagement. Respect for the diversity of their culture and mores enables them to reach out and link arms with other sectors of Philippine society. Communication enables the bridging of societal divides and builds social cohesion.

You are using an outdated browser. Please upgrade your browser to improve your experience.

Please select region

National Capital Region
Cordillera Administrative Region
Ilocos Region
Cagayan Valley
Central Luzon
Bicol Region
Western Visayas
Central Visayas
Eastern Visayas
Zamboanga Peninsula
Northern Mindanao
Davao Region
SOCCSKSARGEN
Caraga Region

Buwan ng Wika 2022: Filipino at mga Katutubong Wika: Kasangkapan sa Pagtuklas at Paglikhâ

No. of Shares:

Currently viewed by: Marcus Rosit

Press Releases

by Kate Shiene Austria
Aug. 22, 2022 9:46 am in Press Releases

LUNGSOD NG MAYNILA -- Ang tema ng Buwan ng Wika 2022 ay indikasyon ng patuloy na pagbabantayog ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) sa mandato nitóng nasasaad sa RA 7104, Section 14 (h) na nag-aatas sa KWF na “magsagawa sa mga antas na pambansa, rehiyonal, at lokal ng mga pagdinig pampubliko, kumperensiya, seminar, at iba pang mga pangkatang talakayan upang umalam at tumulong sa paglutas ng mga suliranin at mga isyung may kaugnayan sa pagpapaunlad, pagpapalaganap, at preserbasyon ng Filipino at iba pang mga wika ng Pilipinas.”

Patunay rin ang tema ng BnW 2022 ng matalik na komitment at pakikiisa ng KWF sa 2022—2032 International Decade on Indigenous Languages ng UNESCO na ang pangunahing lunggati ay itaguyod ang karapatan ng Mámamayáng Katutubo sa malayang pagpapahayag, pagkakaroon ng akses sa edukasyon, at partisipasyon sa mga gawaing pampamayanán gámit ang katutubong wika bílang pangunahing kahingian sa pagpapanatiling buháy ng mga wikang pamana na ang karamihan ay nanganganib nang maglaho.

Pakikiisa rin ito ng KWF sa nagkakaisang panawagan sa likod ng sumusunod na pandaigdigang selebrasyon sa taguyod ng UNESCO: 2022 International Year of Basic Sciences for Sustainable Development; 2022 International Year of Artisanal Fisheries and Agriculture (IYAFA 2022); at 2022 International Year of Sustainable Mountain Development.

Hinggil sa 2022 International Year of Basic Sciences for Sustainable Development

Ang tema ng BnW 2022 ay pagkilala sa hindi matatawarang halaga ng basic science research na malimit tukuying pundamental o batayang saliksik na nagsisilbing pundasyon ng kaalamang inilalapat sa applied science. Hindi mapabubulaanan na lahat ng mga dakilang tuklas na bumago sa kasaysayan at paraan ng pamumuhay ng sangkatauhan ay nagmula sa payak na siyensiya (basic sciences). Ayon nga sa kasabihan todays science will be tomorrows technology. Katulad ng wika, ang teknolohiya ay hindi nabubuhay sa vacuum dahil bawat mumunting tuklas ay daan lámang sa pag-usbong ng higit pang dakilang imbensiyon na sa kalauna’y bumabago sa kaligiran ng pamumuhay ng mga tao saan mang sulok ng mundo. Samakatwid, ang pagsasantabi o hindi pagsasaalang-alang sa payak na siyensiya ang maituturing na dahilan kung bakit maraming komunidad o bansa sa mundo ang nananatiling lugmok sa kahirapan. Hindi kailan man uusad ang teknolohiya nang walang pagbibigay-priyoridad sa payak na siyensiya na siyang panulukan o gulugod ng institusyonalisasyon ng pananaliksik at pag-unlad (research and development) na mahalaga sa pag-uswag ng anumang industriya.

Ang IYBSSD ay isang paraan ng pagpaparangal sa ating mga siyentista, imbentor, at mga eksperto sa iba’t ibang larang ng siyensiya lalo’t ayon sa UNESCO: It has been said that, without basic science, there would be no science to apply. Anupa’t ang pagbibigay halaga sa basic sciences ay maihahalintulad sa paghahasik ng binhi tungo sa pagpapatuloy ng magandang búkas ng bawat lipunan.

Kayâ sa tuwing gagamit táyo ng computer, smart phones, QR codes, at iba pang dakilang imbensiyon, alalahanin din natin ang ating mga siyentista na gumugol ng mahabang panahon sa mga laboratoryo, aklatan, at iba’t ibang lunan na nagbigay-daan sa napakaraming tuklas na nagdudulot ng maraming pakinabang sa ating pang-araw-araw na pamumuhay.

Ang pagtatagpo ng siyensiya at karunungang-bayan

Maiiwasan ang tunggaliang o banggaan sa pagitan ng katutubong kaalaman sa agrikultura at medisina kung mabibigyan ng pagkakataon na masuri sa pamamagitan ng maagham na pamamaraan ang mga katutubong paniniwala ukol sa mga halamang gamot na inaasahang makapagdudulot ng malaking benipesyo sa bawat komunidad o bansa.

Sa bulubunduking mga lugar sa Pilipinas, maaaring maging kapaki-pakinabang ang katutubong kaalaman ukol sa irigasyon at pamamahala sa patubig, inhenyeriya, at paraan ng pagtatanim at pag-aani mula sa mga kababayan nating Ifugao. Hindi kailangang malagay sa panganib o maisakripisyo ang mga katutubong kaalaman o karungang-bayan nang dahil sa pagbulusok ng mga tuklas sa larang ng siyensiya at teknolohiya dahil maaari itong mapag-ugnay ng mga payak na siyensiya.

Anupa’t mahalagang maigalang ang payak na siyensiya partikular na sa akademya sapagkat ang unti-unting pagkawala ng natural sciences ang siyá ring pumapatay sa oportunidad na magtagpo, matuto, at magpalitan ng kaalaman ang mga siyentista at miyembro ng komunidad ukol sa higit na epektibong pangangalaga sa ating kapaligiran.

Ayon pa kay Paul K. Dayton (2003), we must reinstate natural science courses in all our academic institutions to ensure that students experience nature first-hand and are instructed in the fundamentals of the natural sciences. Sa ganitong sitwasyon, napakahalaga ng mga katutubong wika sa pagtatawid ng kaalaman sa pagitan ng mga eksperto sa siyensiya at miyembro ng bawat komunidad.

Ito rin mismo ang panawagan ng 2022—2032 International Decade on Indigenous languages ng UNESCO na ang pangunahing lunggati ay itaguyod ang karapatan ng Mámamayáng Katutubo sa malayang pagpapahayag, pagkakaroon ng akses sa edukasyon, at partisipasyon sa mga gawaing pampamayanán gámit ang katutubong wika bílang pangunahing kahingian sa pagpapanatiling buháy ng mga wikang pamana na ang karamihan ay nanganganib nang maglaho.

Anupa’t napakahalaga ng paggamit ng mga katutubong wika sa sistemang pangkatarungan, media, at mga programa ukol sa paggawa at kalusugan. Isinasaalang-alang din ang potensiyal ng teknolohiyang dihital sa pagtataguyod at preserbasyon ng mga nabanggit na wika. Hinggil sa kung bakit mahalaga ang pagbibigay priyoridad sa mga Katutubong Mámamayán at sa kanilang komunidad?

1) Ang mga Katutubong Pámayanán ang bumubuo sa 22% ng kalupaan at 80% ng biological diversity ang nása pangangalaga ng mga itó. 2) Sa pagkawala ng mga Katutubong Pámayanán, “naglalaho din ang biodiversity, at ng sapat na mapagkukunan ng pagkain.” (Kichwa Cotopaxi at Otavalo indigenous activist Ninari Chimba Santillan) 3) Mahalaga ang pangangalaga sa mga Katutubong Pámayanán upang maagapan ang patuloy na pagkawala ng 40% ng mahigit 7,000 wika sa mundo, batay sa pagtatáya ng United Nations Permanent Forum on Indigenous Issues.—The UNESCO Representative in Mexico, Frédéric Vacheron

Hinggil sa 2022 International Year of Sustainable Mountain Development

Ang mga kabundukan ang nagsisilbing tahanan ng halos kalahati ng biodiversity sa mundo. Napakahalaga ng pangangalaga sa ating mga kabundukan laban sa banta ng climate change at mga mapaminsalang kilos o gawi ng mga tao. Bukod sa nagsisilbi itong tahanan ng mga flora at fauna na napakahalaga sa pag-iral ng sangkatauhan, sa ating mga kabundukan din nagmumula ang halos kalahati sa suplay ng tubig na pinakikinabangan ng mga pamayanan sa iba’t ibang bahagi ng daigdig [Kohler, Humi, Giger, at Ott (2010)].

Sa mga katutubong wika nakaimbak ang malawak na kaalaman ng bawat komunidad ukol sa kanilang paligid na magtagumpay nilang natipon at naisalin sa pagitan ng mga henerasyon (Rÿser 2011). Ang pamilyaridad ng mga katutubo sa kagubatan ay nagtataglay ng mga karunungan, paniniwala, at gawi na siyang nagbigkis at nagpapatibay sa ugnayan sa loob ng isang pamayanan. Anupa’t ang preserbasyon ng ating mga kagubatan at kabundukan ay pagsisinop din ng kanilang halagahang kultural.

Ang kabundukan ay malaon nang nagsisilbing tahanan ng maraming katutubong pamayanang kultural at mahalagang maisangkot silá sa lahat ng diskusyon o diyalogo partikular na sa mga usaping may tuwirang epekto sa kanilang pag-iral. Kailangang kilalanin ang kanilang kultura at tradisyon lalo na ang kanilang mga wika upang mabigyan silá ng sapat at makatwirang representasyon. Mabisang napangangalagaan ng mga katutubong mámamayán ang kani-kanilang kagubatan sa pamamagitan ng kanilang mga katutubong kaalaman na mula pa sa kanilang mga ninuno. Ayon pa kina Camacho, Gevaña et al (2015): Notwithstanding the transformations of many indigenous knowledge systems in the Philippines, there remain intact traditional forestry practices that help promote sustainable forest management. Magandang simula ang pagbibigay-representasyon sa mga katutubo lalo’t 14–17 milyon ng populasyon ng Pilipinas ay nabibilang sa mga katutubong pamayanang kultural na kabilang sa 110 etnolingguwistikong pangkat na ang karamihan ay nása Hilagang Luzon (33%), Mindanao (61%), at ang iba pa ay matatagpuan sa ilang bahagi ng Visayas (UNDP, 2010).

Napakayaman ng kaalamang pangkalikasan ng mga katutubo. Magandang tingnan ito sa pamamagitan ng kanilang wika—kung paano ito makalilinang ng kulturang pangkalikasan, lalo na sa panahon ngayon na may krisis sa kalikasan na kailangang agapan.

Hinggil sa 2022 International Year of Artisanal Fisheries and Agriculture

Ang IYAFA 2022 ay isang panawagan túngo sa responsableng pagkonsumo sa mga biyayang mula sa ating mga yamang-tubig at yamang-lupa. Kinikilala rito ang mahalagang gampanin ng karaniwang mangingisda maging sa mga nagmamantine at manggagawa sa mga industriya ng pangisdaan túngo sa pagkakaroon ng seguridad sa pagkain at pagpapababa ng antas ng kahirapan. Isa rin itong panawagan sa malalaking industriya na maging responsable kasabay ang pagdidiin sa halaga ng patuluyang pag-unlad sa pamamagitan ng makatwirang paggamit o pagkonsumo ng ating mga likás na yaman.

Layunin ng IYAFA 2022 na maitaas ang kamalayan ng mga itinuturing na small-scale fisheries at aquaculture para sa pagpapalakas ng inter-aksiyon sa pagitan ng mga komunidad at stakeholders túngo sa pagpapatatag ng suplay ng pagkain sa mundo. Sa ganitong paraan, unti-unting mababawasan ang kahirapan.

Ano ang Artisanal Fishery? Ito ay nangangahulugang “likha o gawa ng kamay” at ginagamit upang ilarawan ang mga produktong likha ng mga eksperto o skilled workers. Nauukol ito sa maliliit na komunidad o pamilyang ang ikinabubuhay ay panghuhúli at pagbebenta ng isda.

Saklaw rin nitó ang tradisyonal na pag-aalaga o aquaculture. Tumutukoy rin ito sa paggamit ng maliliit na kapital, sasakyang gámit sa panghuhúli na hindi gaaanong lumalayo sa mga baybayin; at ang dahilan ng pagpalaot ay para lámang sa lokal na pangangailangan o pagkonsumo.

Ang pagpapalaganap ng mga kabatiran ukol sa artisanal fishery ay isang paraan upang labánan ang malabis na pangingisda o overfishing na hindi lámang nag-iiwan ng pinsala sa ating mga karagatan kundi nagkakait din ng oportunidad sa maliliit na mangingisda na magkaroon ng akses sa ating yamang-tubig at mamuhay ng marangal. Tinatayang sangkatlo o one third (31.4%) ng stocks ng isda sa mundo ay maituturing na overfished ayon sa ulat ng United Nations na pinamagatang “The State of World Fisheries and Aquaculture” noong 2016.

Ang malabis na pangingisda o overfishing ay resulta ng ilegal at hindi naiuulat o napapatnubayang paraan ng pangingisda. Hindi lámang ito nagsisilbing banta sa stocks kundi maging sa tahanan o ecosystem ng iba’t ibang uri ng isda. Ang pagpapatuloy ng ilegal at malabis na pangingisda ay tuwirang banta sa seguridad ng pagkain partikular na sa mahihirap na bansa. Kayâ naman kasáma sa panawagan ng United Nations ang sumusunod:

• Support sustainable fisheries and restore depleted stocks • Promote the consumption of fish sourced from sustainably managed fisheries • Collect, exchange, and publish scientific and technical data and best practices about fishing, fish farming, and aquaculture • Implement the Sustainable Development Goals, including Goal 14 to conserve and sustainably use the oceans, seas, and marine resources for sustainable development

Mabibigyang katuparan lámang ang mga nabanggit na panawagan kung may inklusibong pagkilos na nagsasangkot sa maliliit na pamayanang na tuwirang apektado ng suliranin. Muli, napakahalaga ng pagkilala sa mga wika ng bawat pamayanan bílang wika ng representasyon hindi lámang sa paglalahad ng kanilang mga hinaing at suliranin kundi bílang bahagi solusyon. Taglay ng maliliit na mangingisda ang malawak na karunungan ukol sa karagatan na nakapaloob sa kani-kanilang wika, kayâ marapat lámang na maging bahagi silá bawat diskusyon at pagbibigay-solusyon.

Pakikiisa ng KWF sa Programang Pangwika ng UNESCO

Matagal nang nakasuporta ang KWF sa mga programang pangwika ng UNESCO at sa katunayan ay nakapagdaos na itó ng Pandaigdigang Kumperensiya sa mga Nanganganib na Wika (2018), Seminar-Workshop sa Digital Archiving ng mga Wika (2018), Pambansang Kongreso sa Katutubong Wika (2019), Lagsik-wika at paglalathala ng Manwal sa Bahay-Wika (2021). Nakapagtatag na rin ng 25 Bantayog-Wika na naglalayong higit na mapahahalagahan ng bawat pámayanáng kultural ang kanilang wika, maging ang pagpapayaman at pagkilála sa mga itó bílang instrumento hindi lámang ng rehiyonal na pagkakakilanlan kundi maging sa pagpapaunlad ng pambansang identidad sa wika. Nariyan din ang programang Bahay-Wika at Master-Apprentice Language Learning Program (2017).

Nagkaroon din ng konsultasyon sa ibá’t ibáng sektor gaya ng DOH, DSWD, DA, at BFAR na nagbigay-daan sa pagkakaroon ng KWF Adyenda sa Pangangalaga ng mga Katutubong Wika noóng 2019 na nakasalig sa prinsipyo ng (1) karapatan (rights) o ang pagtanaw na karapatan ninuman ang paggámit ng sariling wika at pagsasabúhay ng sariling kultura; (2) pagsasáma/pagiging kaisa (inclusion), ang pagkilála sa lahat ng grupo at pagsegurado na silá ay kaisa sa pagbuo ng desisyon lalo na sa usapin ng sarili nilang kaunlaran; (3) pagpapatibay (ratification), ang pagtukoy sa konsensus at pagrespeto sa desisyon ng buong pámayanán; (4) pagtutulungan (partnership), o ang pagtutulungan ng lahat ng ahensiya ng gobyerno at ng komunidad na kaugnay; at (5) pagbibigay-kapangyarihan o pagkilála (empowerment), bílang paraan sa pagtiyak na magtutuloy-tuloy ang mga gawaing itó.

Natukoy rin sa Adyenda ang pitóng (7) salik o aspektong mahalaga sa pagpapalakas, pagtataguyod, at pagpapaunlad ng wika at kultura ng mga Pilipino, túngo sa pagkamit ng maginhawang búhay para sa lahat ng katutubong pámayanán sa bansa. Ang mga salik na itó ay ang: Pamamahala (Governance), Kabuhayan (Economics), Edukasyon, Promosyon, Kakayahan (Skills), Kalusugan, at Komunidad.

Pagsasapanahon ng Mapa ng mga Wika ng Pilipinas

Ang Mapa (dáting Atlas) ng mga Wika ng Pilipinas ay isang aklat na naglalaman ng komprehensibong impormasyon tungkol sa mga wika ng Pilipinas, tulad ng sumusunod: mga wika ng Pilipinas at distribusyon ng mga wika sa buong bansa, mapa ng mga wika sa bawat rehiyon ng bansa, deskripsiyon ng wika, iba pang tawag sa wika, pangkat na gumagamit ng wika, sigla ng wika, klasipikasyon, mga kilaláng wikain, populasyon, lokasyon, at sistema ng pagsulat.

Halaga o May implikasyon ito sa pagpaplano at pagpopondo ng mga proyektong pangwika; at sa programang pang-edukasyong Mother Tongue-based Multilingual Education (MTB-MLE). o Kung tukóy ang bílang ng mga wika, mas malinaw na makikita ang aktuwal na pangangailangan, at maiiwasang maipagamit sa pagtuturo sa mga batà ng isang komunidad ang wikang hindi nila lubos na maiintindihan.

Ngayon, inililipat ng KWF ang Mapa ng mga Wika ng Pilipinas sa online na midyum. Layunin nitong higit na mapadali at mapalawak ang pag-akses dito ng higit na maraming Pilipino—mga katutubong may-ari ng wika, eksperto, mananaliksik, estudyante, at sinumang nagnanais na higit pang matuto at makilala ang napakaraming wika ng Pilipinas. Maaaring bisitahin ang https://kwfwikaatkultura.ph/ .

Dokumentasyon ng mga Wika at Kultura

Ang Dokumentasyon ng mga Wika at Kultura ay isang saliksik na gumagamit ng etnograpiko, historiko, at lingguwistikong dulog. Pangunahing sinasaliksik ang sitwasyong pangwika, estado ng panganganib o sigla ng wika, at pagtanaw ng pamayanan sa kalagayan ng wika. Sinisikap ding masinop ang mga karunungan hinggil sa siklo ng búhay, estruktura ng komunidad, sistema ng pamamahala, materyal at di-materyal na kultura, sistemang pangkabuhayan, at iba pang dominyo na pahihintulutan ng komunidad.

Sa pamamagitan ng interbiyu, focus group discussion, pagmamasid, at/o pakikilahok sa gawain ay kinakalap ang mga datos/korpus at inirerekord sa anyo ng audio/video recording at pagkuha ng larawan. Ginagamit ito sa pagbuo ng dalawang awtput ng proyekto—ang metadata ng wika at manuskrito.

Ang manuskrito ay dumaraan sa proseso ng rebisyon at balidasyon sa komunidad.

Pagkatapos ng dokumentasyon, pinagkakalooban ang komunidad, NCIP, at mga kasangkot ng kopya ng saliksik.

Halaga o Maidodokumento ang wika at kultura ng mga katutubong pamayanang kultural, lalo na ang mga nanganganib nang maglaho

o Mababalida at matutukoy ang sitwasyong pangwika at pangkultura ng mga etnolingguwistikong pangkat sa buong bansa. o Matutugunan ang kakulangan ng mga babasahín hinggil sa mga etnolingguwistikong pangkat.

Magkakaroon ng korpus ang mga wika na magiging batayan ng mga saliksik.

Programa sa Pagpapasigla ng Wika: Bahay-Wika at Master-Apprentice Language Learning Program (MALLP)

Imersiyon ng mga batà na 1–4 taóng gulang sa wika sa pamamagitan ng inter-aksiyon ng mga batà sa mga tagapagsalita ng katutubong wika, kadalasan ay mga elder.

Adapsiyon ito ng language nest program na may konsepto ng imersiyon sa wika at sa isang kapaligiran na kasáma ang pamilya at natural o likás na natutuhan ng isang batà ang wika. Kayâ pinangalanan itong Bahay-Wika sa Filipino (sa Magbukun ay tinatawag nila itong Amak-Uhap).

Ang diwa ng programang ito ay ang mabigyan ng intensive exposure sa iisang wika lámang ang kabataan na hindi lámang sa pamamagitan ng pagtuturò ng wika, kundi sa pamamagitan ng pagbuo ng isang kapaligiran na likás na matutuhan (acquisition) ng batà ang wika. Itinuturing itong isa sa pinakamabisang modelo at paraan sa pagbuhay at pagpapalakas ng wika (Kirkness, 1998; McClutchie Mita 2007; FPCC 2014, p.7).

Ang MALLP ay isang programang pangwika na nakatuon sa isáhang pagtuturò ng wika (one-on-one) ng isang mahusay na tagapagsalita ng wika (master) sa isang mag-aaral ng wika na nása hustong gulang na (adult apprentice). Aplikable ang programang ito sa mga komunidad na may kakaunting tagapagsalita na lámang.

Hindi ito nangangailangan ng isang pormal na materyales pedagohiko upang maisagawa ang pagtuturò bagkus isang ganap na imersiyon din sa iisang wika lámang ang isinasagawa dito. Inaasahan na magbubunga ang MALLP ng mga bagong tagapagsalita ng wika na siyá ring magiging bagong tagapagturo ng wika, maaaring sa Bahay-Wika o sa MALLP.

Pasiglahing muli ang mga wikang nása kalagayang nanganganib nang mawala sa pamamagitan ng paglulunsad ng programang pangwika na tutulong upang maituro at maipása ang katutubong wika sa bagong henerasyon at sa susunod pa, upang mapanatili pa ang pag-iral nitó.

Repositoryo ng Wika at Kultura Ang Repositoryo ng mga Wika at Kultura ng Pilipinas ng Komisyon sa Wikang Filipino (KWF) ay online na imbákan ng mga impormasyon, saliksik, dokumentasyon, at iba pang mga kaugnay na pag-aaral sa wika at kultura ng mga pangkating etniko sa bansa.

Ang mga impormasyong matatagpuan dito ay búnga ng mga saliksik ng KWF sa pakikipagtulungan sa mga iskolar ng wika, akademiko, institusyon, ahensiya ng pámahalaán, at mga pinunò at kasapì ng mga katutubong pamayanang kultural.

Layunin nitóng madaling maipaabot sa publiko ang mga datos at pag-aaral hinggil sa mga katutubong wika ng bansa.

Isa sa mga tampok na impormasyon na makikíta sa repositoryo ay ang online na bersiyon ng Atlas ng mga Wika ng Filipinas na inilimbag ng KWF noong 2016.

Naglalaman ito ng mga datos tungkol sa tinatáyang 130 wika ng bansa at mapa ng mga wika. Makikíta rin dito ang mga awtput ng dokumentasyon sa wika at kultura ng ilang pangkating etniko sa bansa na sinimulan ng KWF noong 2015 at ipinagpatúloy noong 2018 sa pamamagitan ng Lingguwistikong Etnograpiya ng Pilipinas. Mababása rito ang mga manuskrito na naglalaman ng mga komprehensibong impormasyon tungkol sa wikang sinaliksik, mga video at audio ng panayam, at mga larawan. Ang ibang datos ay may restriksiyon at hindi maaaring maakses online bílang proteksiyon sa mga informant at komunidad. Maaari lámang itong maakses sa tanggapan ng KWF. Makikíta rin dito ang sipì ng mga nabuong ortograpiya ng KWF, katuwang ang komunidad at iba pang institusyon.

Isa itong patuluyang proyekto ng KWF kayâ ang ilang mga wika ay hindi pa naidodokumento, may mga impormasyong maaaring magkaroon ng rebisyon, at patuloy pa itong idedevelop.

Sa kabuoan, ang tema ng Buwan ng Wika ay pagsasadambana sa dignidad ng mga katutubong wika at sa kultura ng mga komunidad na nagmamay-ari nitó. Ito ang dahilan kung nása pantay na estado ang mga wika sa bansa sa dihital na poster ng Buwan ng Wika kasáma ang Filipino Sign Language (FSL). Naniniwala ang KWF na mabisang paraan ito sa pagbibigay ng katuparan sa bisyon ng National Economic and Development Authority (NEDA) 2017—2022 na Isang matatag, maginhawa, at panatag na búhay para sa lahat. (KWF)

BuwanNgWika

About the Author

Kate Shiene Austria

Information Officer III

Information Officer III under the Creative and Production Services Division of the Philippine Information Agency.

Feedback / Comment

Get in touch, philippine information agency.

The Philippine Information Agency is the official public information arm of the Government of the Republic of the Philippines. The PIA works with the Office of the President, national government agencies, and other public sector entities in communicating their programs, projects, and services to the Filipino people. The agency has a regional office in all 16 regions and has an information center in 78 provinces across the Philippines.

+63 2 8 926 5129

[email protected]

Republic of the Philippines

All content is in the public domain unless otherwise stated.

Buwan ng Wika 2023 tema: “Filipino at Mga Katutubong Wika: Wika ng Kapayapaan, Seguridad, at Inklusibong Pagpapatupad ng Katarungang Panlipunan”

Mark Pere Madrona
July 1, 2023
Department of Education , education

Ipagdiriwang ngayong darating na Agosto 2023 ang Buwan ng Wika sa lahat ng antas ng paaralan sa buong Pilipinas, mapa-elementarya, sekondarya, at maging sa kolehiyo.

Ayon sa Komisyon ng Wikang Filipino (KWF), ang tema ng pagdiriwang ngayong Agosto 2023 ay “ Filipino at Mga Katutubong Wika: Wika ng Kapayapaan, Seguridad, at Inklusibong Pagpapatupad ng Katarungang Panlipunan .” Ito ay nakasaad sa KWF Kapasiyahan ng Kalupunan Blg, 06-02 Serye 2023.

Sa bawat linggo ng Agosto 2023 ay mayroong isang subtema ang Buwan ng Wika 2023:

A) 1-5 Agosto 2023: “Pagkilala at Pagtaguyod sa Filipino Sign Language (FSL) bilang Pambansang Wikang Senyas ng Pilipinas” B) 7-12 Agosto 2023: “Mga Wikang Katutubo: Midyum ng Pagtuturo, Pananaliksik, at Pagkakaisa” C) 14-19 Agosto 2023: “Mga Wikang Katutubo: Kasangkapan ng Siyensiya at Teknolohiya tungo sa Maunlad na Bansang Pilipinas” D) 21-26 Agosto 2023: “Mga Wikang Katutubo: Pambansang Pag-uswag at Pakikipagkapuwa sa Pagpapaunlad ng Katarungang Panlipunan” E) 28-31 Agosto 2023: “Wikang Filipino: Wikang Mapagbangon”

Hindi tulad noong 2020 at 2021, posibleng makapagdaos na ng mga aktibidad kaugnay ng “Buwan ng Wika” ngayong 2022 sa mismong mga paaralan dahil sa unti-unting pagbabalik ng face-to-face classes sa buong bansa.

Halimbawa, ipinahayag na ni Vice President at kasalukuyan ring Education Secretary Sara Duterte-Carpio na magbubukas sa Agosto 22 ang taong-panuruan 2022-2023.

“Like” The Filipino Scribe on Facebook!

About Author

The Filipino Scribe (TFS) is managed by Mark Pere Madrona, a multi-awarded writer and licensed professional teacher from the Philippines.

Mr. Madrona earned his master’s degree in history from the University of the Philippines-Diliman last 2020. He obtained his bachelor’s degree in journalism cum laude from the same university back in 2010. His area of interests includes Philippine journalism, history, and politics as well as social media.

Know more about him here: https://www.filipinoscribe.com/about/.

See author's posts

#WalangPasok

#WalangPasok – Class suspensions for September 16 2024 due to monsoon rains

September 15, 2024

holiday announcements

#WalangPasok – Class suspensions for September 9 2024

September 8, 2024

#WalangPasok – Class suspensions for September 7 2024 due to monsoon rains

September 6, 2024

#WalangPasok – Class suspensions for September 6 2024 due to monsoon rains

September 5, 2024

Department of Education

National Teachers Month theme 2024: “Together4Teachers”

#WalangPasok – Class suspensions for September 5 2024 due to monsoon rains

September 4, 2024